Την δυνατότητα γενναίων παρεμβάσεων στην αγορά ηλεκτρισμού εξετάζει η κυβέρνηση, με κάποια σενάρια να μιλούν ακόμη και για επιβολή πλαφόν στις τιμές λιανικής, ενώ οι όποιες αποφάσεις εξαρτώνται από την επόμενη Σύνοδο Κορυφής στις 30-31 Μαΐου.
Εάν και σε αυτήν, οι ευρωπαίοι ηγέτες αποτύχουν ξανά να καταλήξουν σε ουσιαστικά μέτρα για την αγορά ενέργειας, τότε η Ελλάδα θα δράσει από μόνη της, όπως είπε από τους Δελφούς ο Κυρ. Μητσοτάκης. Αναφορά, που πέραν της ενεργοποίησης νέων πακέτων στήριξης, «φωτογράφισε» και πιο ριζοσπαστικές παρεμβάσεις, οι οποίες θεωρούνται μονόδρομος για να συγκρατηθούν οι επιβαρύνσεις και οι ανεξέλεγκτες αυξήσεις που θα συνεχίσουν να βιώνουν για καιρό, όπως όλα δείχνουν, νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Στο ερώτημα, πόσα κεφάλαια θα απαιτηθούν ως επιδοτήσεις για το επόμενο 12μηνο, κυβερνητικές πηγές απαντούν «τα χρήματα που χρειάζονται είναι πολλά», προσθέτοντας ότι «θα χρειαστεί παρέμβαση στο ηλεκτρικό ρεύμα». Ηδη, τα ποσά που ακούγεται ότι θα απαιτηθούν σε 12μηνη βάση, κινούνται μεταξύ 2 και 4 δισ ευρώ, με τους συνομιλητές μας να αναγνωρίζουν ότι πιθανώς κάποια να δεσμευτούν από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στην ανάγκη αξιοποίησης μέρους των αχρησιμοποίητων δανείων, ύψους 230 δισ ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, ώστε να βοηθηθούν τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές ενέργειας, αναφέρθηκε από το Φόρουμ των Δελφών και ο πρωθυπουργός. Ακόμη και έτσι ωστόσο και δεδομένου ότι οι υψηλές τιμές ενδεχομένως να διαρκέσουν ακόμη και πάνω από χρόνο, δίχως κάποια εθνική παρέμβαση, το πρόβλημα θα βρίσκεται συνεχώς μπροστά μας. Στο πλαίσιο αυτό, η εθνική παρέμβαση θα μπορούσε να συμπεριλάβει μια σειρά από μέτρα, όπως:
-
Πλαφόν στις τιμές λιανικής του ρεύματος. Είναι μια από τις προτάσεις που έχουν πέσει εδώ και καιρό στο τραπέζι. «Θα τα δούμε όλα στην πορεία», απαντά κυβερνητικό στέλεχος, ερωτηθείς σχετικά από το Energypress και κάνοντας σαφές ότι ακόμη δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις. Το πλαφόν στις τιμές λιανικής πάντως για μικρό χρονικό διάστημα είναι μια από τις δυνατότητες που παρέχει στα κράτη-μέλη το ίδιο το σχέδιο Repower EU που είχε ανακοινώσει η Κομισιόν τον Μάρτιο. Σύμφωνα με αυτό, το νομικό πλαίσιο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, επιτρέπει στα κράτη μέλη, υπό τις τρέχουσες εξαιρετικές περιστάσεις, να καθορίζουν προσωρινά όρια τιμών λιανικής για τα νοικοκυριά και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Η επιβολή πλαφόν δεν σημαίνει αλλαγές στο Target Model, οι οποίες ούτως ή άλλως δεν μπορούν να γίνουν. Η οποιαδήποτε παρέμβαση σε ένα ευρωπαϊκό μοντέλο λειτουργίας των αγορών, επηρεάζει και τις υπόλοιπες, αφού όλες είναι πλέον συνδεδεμένες μεταξύ τους, μέσω εισαγωγών και εξαγωγών.
-
Μηχανισμός κάλυψης της διαφοράς. Σε περίπτωση επιβολής πλαφόν, είναι προφανές ότι θα πρέπει να εξευρεθεί και ένας τρόπος αποζημίωσης των συμμετεχόντων στην αγορά. Δηλαδή ένας μηχανισμός κάλυψης της διαφοράς μεταξύ του πλαφόν και του μεταβλητού κόστους των μονάδων, όχι της ΟΤΣ. Ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται αυτό, μελετάται. Στο πλαίσιο της έρευνας που κάνει η ΡΑΕ για τη φορολόγηση των «υπερκερδών» των ενεργειακών εταιρειών, γίνονται συζητήσεις και ως προς το ποιό είναι το πραγματικό κόστος παραγωγής ρεύματος ανα τεχνολογία.
-
Δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Στην ίδια ανακοινωση του Repower EU, γινόταν αναφορά και στο θέμα ενίσχυσης της ρευστότητας της αγοράς ηλεκτρισμού, με δάνεια και εγγυήσεις, παραπέμποντας στο άμεσο μέλλον για διευκρινίσεις ως προς τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι προ ημερών επισημάνσεις Μητσοτάκη για την ανάγκη τα αδιάθετα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης να χρησιμοποιηθούν για άλλο σκοπό, ώστε να βοηθήσουν τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές ενέργειας. Πρόκειται για ιδέα που ακούγεται στις Βρυξέλλες, αν και υπάρχουν ενστάσεις από χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία εν γένει για το μέλλον του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς θεωρούν ότι αυτό θα έπρεπε να είναι ένα έκτακτο γεγονός και όχι ένα σταθερό εργαλείο αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων. Ωστόσο, η αξιοποίηση κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελεί βασική επιδίωξη της κυβέρνησης, καθώς κάθε δαπάνη από το προυπολογισμό, σημαίνει ότι το φετινό έλλειμμα θα εκτιναχθεί περαιτέρω, διακυβεύοντας την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας, δηλαδή του βασικού εθνικού στόχου.
Εθνικές λύσεις, όπως μια γενναία παρέμβαση στην αγορά λιανικής του ρεύματος, θα ενεργοποιηθούν μόνο εφόσον η ΕΕ δεν λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις. Η τελευταία φαίνεται να εξετάζει έναν σύνθετο μηχανισμό για την αποσύνδεση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από αυτή του φυσικού αερίου. Και, βεβαίως, η ελληνική κυβέρνηση προτιμά μια ευρωπαϊκή λύση. Διαφορετικά, αν η Ευρώπη δεν αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, τότε και η ελληνική κυβέρνηση θα αναγκαστεί να παράσχει πολύ μεγαλύτερες ενισχύσεις μέσα από εθνικούς πόρους, προκειμένου να τιθασευτεί κάπως η φωτιά των ανατιμήσεων.
