H κυβέρνηση θα κερδίσει… χρόνο παρατείνοντας και για τον Μάιο -ενδεχομένως και για τον Ιούνιο- το καθεστώς των επιδοτήσεων των νοικοκυριών προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους υψηλούς λογαριασμούς ρεύματος.
Αυτό τον χρόνο θέλει να τον αξιοποιήσει για να ποσοτικοποιήσει τα τρία διαφορετικά σενάρια που έχει στο τραπέζι για να θεσπίσει έναν μηχανισμό απορρόφησης των ανατιμήσεων αλλά και να αφήσει μέχρι την τελευταία στιγμή ανοικτό το ενδεχόμενο η Ευρώπη να αποφασίσει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων καταλήγοντας σε μια ευρωπαϊκή λύση.
Αυτή τη στιγμή όλα είναι κυριολεκτικά στον «αέρα»: υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις εναλλακτικές «εθνικού σχεδίου» παρέμβασης στην αγορά ενέργειας και άλλες τρεις (τουλάχιστον) διαφορετικές λύσεις ευρωπαϊκής παρέμβασης. Κάθε διαφορετικό σενάριο λύσης made in Greece και κάθε διαφορετικός τρόπος ευρωπαϊκής παρέμβασης οδηγεί και σε διαφορετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα γι’ αυτό και τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου αποφεύγουν προς το παρόν να μιλούν με συγκεκριμένους αριθμούς.
Αναγνωρίζουν μόνο τα δεδομένα: πρώτον υπάρχει ένα «μαξιλάρι» της τάξεως των 900 εκατ. ευρώ μετά την κατάθεση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού ενώ η αποκάλυψη ότι το πρωτογενές έλλειμμα του 2021 έχει κλείσει κάτω από το 6% και ότι τα φορολογικά έσοδα του 2022 είναι κατά 1,3 δισ. ευρώ πάνω από τους στόχους, αφήνουν περιθώρια για περαιτέρω στήριξη μέσα στο 2022 χωρίς να εκτροχιαστεί ο προϋπολογισμός.
Προς το παρόν, η κυβέρνηση θα πορευτεί με την πρόβλεψη ότι το πρωτογενές έλλειμμα δεν θα ξεπεράσει το 2%. Ανάλογα με τι θα αποφασίσει η Ευρώπη τον Μάιο για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, θα προκύψει και το αν αυτό το 2% θα γίνει μεγαλύτερο.
Η κυβέρνηση ουσιαστικά συνοψίζει το εθνικό σχέδιο παρέμβασης σε τρία διαφορετικά σενάρια. Κανένα από αυτά δεν πρόκειται να υλοποιηθεί πριν από τον Ιούνιο. Μέχρι τότε, το υπουργείο Περιβάλλοντος θα επιδοτεί τους λογαριασμούς αξιοποιώντας τα διαθέσιμα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, ενώ τα νοικοκυριά θα μπορέσουν να πάρουν μια ανάσα από το γεγονός ότι τον Απρίλιο και τον Μάιο οι καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας είναι μικρότερες από κάθε άλλο μήνα του χρόνου.
Αντίθετα, ο Ιούλιος και ο Αύγουστος είναι μήνες φωτιά και γι’ αυτό μέχρι τότε η κυβέρνηση θέλει να έχει καταλήξει στο σχέδιο που θα περιλαμβάνει κάτι από τα ακόλουθα:
1. Οριζόντια παρέμβαση στην αγορά χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να συγκρατείται η τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας και κατά συνέπεια η ρήτρα αναπροσαρμογής. Όλοι οι παραγωγοί, ανεξάρτητα από το καύσιμο που θα χρησιμοποιούν για να παράξουν ρεύμα, θα εισπράττουν μια ενιαία τιμή για την κιλοβατώρα που θα πωλούν αλλά θα επιδοτούνται από το κράτος ανάλογα με το κόστος παραγωγής που έχουν.
Προφανώς, οι παραγωγοί φυσικού αερίου θα εισπράττουν περισσότερα, οι παραγωγοί με λιγνίτη λιγότερα και οι παραγωγοί με ΑΠΕ ακόμη λιγότερα. Αυτό το σενάριο σημαίνει και ίδια χρέωση της κιλοβατώρας για όλα τα νοικοκυριά, πλούσια και φτωχά ανεξάρτητα από το αν καταναλώνουν λίγη ή πολύ ενέργεια.
2. Διαφοροποιημένη παρέμβαση στην αγορά χονδρικής ενέργειας ανάλογα με το κόστος παραγωγής του κάθε παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει ότι θα έχουν εξασφαλιστεί άδειες και προϋποθέσεις καθώς τίθεται και θέμα κρατικής παρέμβασης σε ελεύθερη αγορά.
3. Ένα μικτό σύστημα το οποίο θα περιλαμβάνει και κρατική παρέμβαση στην αγορά χονδρικής αλλά και συνέχιση των επιδοτήσεων ώστε η τελική τιμή της κιλοβατώρας να μην είναι ενιαία για όλους αλλά να απολαμβάνουν μεγαλύτερης βοήθειας τα φτωχότερα νοικοκυριά.
Είναι σαφές ότι η παρέμβαση στην αγορά χονδρικής δεν σημαίνει αυτόματα και μηδενισμό των επιβαρύνσεων από τη ρήτρα αναπροσαρμογής καθώς για να συμβεί κάτι τέτοιο, το δημοσιονομικό κόστος είναι τεράστιο.
Τρία τα σενάρια του ελληνικού σχεδίου, τρία και σενάρια για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να παρέμβει η Ευρώπη.
1. Το πρώτο έχει να κάνει με τη θέσπιση πλαφόν στο ολλανδικό χρηματιστήριο (TTF) μια αγορά η οποία κατά την ελληνική κυβέρνηση λειτουργεί με πολλές στρεβλώσεις.
Ευρωπαϊκή παρέμβαση στην τιμή του φυσικού αερίου είναι το καλύτερο σενάριο για την Ελλάδα ενώ παραλλαγή αυτού του σχεδίου είναι μια απόφαση για κοινές ευρωπαϊκές προμήθειες φυσικού αερίου καθώς και αυτό θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών φυσικού αερίου.
2. Το δεύτερο έχει να κάνει με τη χορήγηση επιδοτήσεων στις χώρες μέλη ώστε να στηρίξουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Δεν φαίνεται να συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες.
3. Το τρίτο έχει να κάνει με τη χορήγηση δανείων στις χώρες μέλη ώστε να στηρίξουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η Ελλάδα κερδίζει το ότι θα δανειστεί ένα ποσό της τάξεως των 4 δισ. ευρώ με πολύ χαμηλότερο κόστος συγκριτικά με το να εξασφάλιζε αυτό το ποσό από τις αγορές τη στιγμή που η απόδοση του 10ετούς διαμορφώνεται το τελευταίο διάστημα κοντά στο 3%.
