Ανάμεσα στην αναγκαιότητα διατήρησης ζωντανού του λιγνίτη για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης θα ισορροπεί, όπως φαίνεται, για αρκετά ακόμη χρόνια η Δυτική Μακεδονία.
Από τη μία θα έχει σε ετοιμότητα το στόλο και των 5 λιγνιτικών της μονάδων, που από τον Απρίλιο αυξάνονται με την προσθήκη της νέας Πτολεμαίδας V, ίσχυος 616 MW, (σε εμπορική λειτουργία από τον Απρίλιο), από την άλλη θα βλέπει να αποδεσμεύονται σταδιακά εκτάσεις λιγνιτωρυχείων για να αναπτύσει mega φωτοβολταικά.
Την ίδια στιγμή που η ΔΕΗ θα φροντίζει να υπάρχει άφθονο καύσιμο στις αυλές των λιγνιτικών μονάδων για παν ενδεχόμενο, σε παραδίπλα εκτάσεις θα τρέχουν έργα, όπως η δημιουργία «πράσινου» data center, τεχνολογικού πάρκου και κόμβου καινοτομίας για πράσινο υδρογόνο.
Η ιδιότυπη αυτή ισορροπία ανάμεσα στο πάλαι ποτέ εθνικό μας καύσιμο και τη νέα εποχή, δεν θα είναι εύκολη. Και η επόμενη ημέρα της Δ.Μακεδονίας, δυσκόλψε περαιτέρω με την ενεργειακή κρίση. Κατά την κυβέρνηση, η περιοχή, μπορεί να διατηρήσει τη θέση της ως Ενεργειακό Κέντρο της χώρας, αλλά με διαφορετική μορφή από αυτήν που είχε ως τώρα.
Ποια είναι αυτή; Την φιλοτέχνησε χθες από τη Κοζάνη ο Πρωθυπουργός, αναφερόμενος στο αναπτυξιακό πρόγραμμα της Περιφέρειας και στις επενδύσεις 4 δισ που αυτό περιλαμβάνει με ορίζοντα το 2030, με το υπ. Ενέργειας να παίρνει τη σκυτάλη και να μιλά για πέντε άξονες στο σκέλος της ενέργειας, που αφορούν:
- Έργα φυσικού αερίου ως μεταβατικό καύσιμο. Ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου του ΔΕΣΦΑ βρίσκεται στη τελική ευθεία. Η κατασκευή του έργου, ύψους 147 εκατ ευρώ αφορά στην επέκταση του δικτύου αερίου σε Έδεσσα, Σκύδρα, Νάουσα, Βέροια, Φλώρινα, Αμύνταιο, Πτολεμαΐδα, Κοζάνη και σε μεταγενέστερο στάδιο στην πόλη της Καστοριάς. Σύμφωνα με το δεκαετές του ΔΕΣΦΑ, η έναρξη λειτουργίας του αγωγού προβλέπεται τον Αύγουστο του 2023 και ένα μήνα αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2023, η ένταξή του στο σύστημα.
- Έργα τηλεθέρμανσης. Διατίθενται 170 εκατ. ευρώ, προκειμένου οι τιμές ενέργειας να διατηρηθούν σε προσιτά επίπεδα, ώστε να έχουν διασφαλίσει τη θέρμανσή τους όλα τα σπίτια και τα καταστήματα.
- Αναπτυξιακές δράσεις χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος. Το εμβληματικο mega φωτοβολταϊκό 550 MW, ένα εκ των μεγαλύτερων σε όλη την Ευρώπη (ανατέθηκε πρόσφατα στην ΤΕΡΝΑ) στο ορυχείο Πτολεμαΐδας, είναι το πλέον χαρακτηριστικό. Το ίδιο και τα άλλα φωτοβολταικά της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, δηλαδή τα 251 MW στην Πτολεμαΐδα, τα 299 MW στο Αμύνταιο και τα 88 MW στη Φλώρινα.
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι κάθε φορά που θα παρίσταται ανάγκη, όπως κατά την πρόσφατη κακοκαιρία, ο λιγνίτης δεν θα βάζει «πλάτες» για να στηριχζθεί η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Στο σύνολό τους οι λιγνιτικές μονάδες, ενισχυμένες με τα 616 MW της νέας Πτολεμαΐδα V θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα μέχρι το 2025, για να συμβάλουν στην επάρκεια του συστήματος.
Βέβαια η νέα μονάδα προβλέπεται να αποσυρθεί στα τέλη του 2028, προκειμένου να ξαναεμφανιστεί δύο χρόνια μετά (2031) ως μονάδα φυσικού αερίου, με αυξημένη ισχύ στα 1.000 MW. Ωστόσο, στις αρχές του 2023, ο επικεφαλής της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, είχε δηλώσει πως η πρόβλεψη αυτή δεν θεωρείται απαρέγκλιτη. Τα δεδομένα και οι εξελίξεις στην αγορά είναι εκείνα που θα καθορίσουν το αν – και κυρίως το πότε – θα μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου.
Σημειωτέον ότι πέρυσι, στην καρδιά της ενεργειακής κρίσης είχε αποφασιστεί η ΔΕΗ να προχωρήσει στο διπλασιασμό της λιγνιτικής παραγωγής προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της κρίσης και της πιθανής διακοπής της ροής του ρωσικού αερίου. Στόχος, ηταν η λιγνιτική παραγωγή από 5TWh να αυξηθεί στις 10TWh και να φτάσει να αντιστοιχεί στο 20% της εγχώριας ενεργειακής κατανάλωσης. Τελικά, η λιγνιτική παραγωγή δεν χρειάστηκε να αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό, εξαιτίας του ήπιου χειμώνα.
