Παρουσία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ.
Χατζηδάκη, υπογράφτηκαν στις 10 Ιούνη οι συμβάσεις για την ηλεκτρική
διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική, ανάμεσα στη θυγατρική εταιρεία του
ΑΔΜΗΕ «Αριάδνη Interconnection», που υλοποιεί το έργο, και των εταιρειών
- αναδόχων. Η επένδυση αυτή αξιοποιείται ποικιλοτρόπως από την αστική
τάξη, αφού αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά έργα, αξίας 1
δισεκατομμυρίου ευρώ, ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2023.
Η
επένδυση αυτή εντάσσεται στο σχεδιασμό της μετατροπής της Ελλάδας, και
της Κρήτης ειδικότερα, σε διεθνή κόμβο μεταφοράς και αποθήκευσης
Ενέργειας, καθώς το έργο είναι προαπαιτούμενο για τη σύνδεση Ελλάδας,
Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι ελληνικές
κυβερνήσεις διαχρονικά στοχεύουν στη γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδας
στη ΝΑ Μεσόγειο, έτσι ώστε να διαπραγματεύονται με καλύτερους όρους.
Παράλληλα υλοποιείται και η λεγόμενη «μικρή διασύνδεση» της Κρήτης με
την Πελοπόννησο, που θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους.
Οι διασυνδέσεις προωθούνται από την αστική τάξη της
Ελλάδας, γιατί συμβάλλουν στην ενίσχυση της κερδοφορίας των μεγάλων
επιχειρηματικών ομίλων στον κλάδο της Ενέργειας, ειδικά στις επενδύσεις
νέων ΑΠΕ, ενώ δίνουν ώθηση σε άλλους κλάδους, όπως το μέταλλο, τις
κατασκευές και τον τουρισμό.
Οι κατευθύνσεις αυτές προωθούνται τόσο από τη σημερινή
κυβέρνηση της ΝΔ όσο και από την προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι
ενδεικτικό ότι την εκδήλωση - φιέστα «άνοιξε» ο Σ. Αρναουτάκης,
περιφερειάρχης Κρήτης, ο οποίος πρόσκειται στον ΣΥΡΙΖΑ.
Μεγάλη εικόνα
Βασικός άξονας της ΕΕ για την Ενέργεια είναι η δημιουργία
εναλλακτικών δρόμων μεταφοράς προς την Ευρώπη, με σκοπό τη μείωση της
ενεργειακής εξάρτησης, κυρίως από τη Ρωσία. Σε αυτήν τη βάση
αναπτύσσονται εύθραυστες διακρατικές συμφωνίες μεταξύ των χωρών, οι
οποίες στηρίζονται πάνω στα αντικρουόμενα συμφέροντα των αστικών τάξεων
της κάθε χώρας. Χαρακτηριστική είναι η συμφωνία «EastMed» για τη
μεταφορά Φυσικού Αερίου από την Ασία στην Ευρώπη υπό τη σκέπη των ΗΠΑ.
Υπάρχουν βέβαια πολλά εναλλακτικά σχέδια και δίνεται «μάχη χαρακωμάτων»
για το ποιο τελικά από αυτά θα επικρατήσει, καθώς κάθε χώρα θέλει να
προκρίνει το δικό της. Η ανάφλεξη στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου το
τελευταίο διάστημα είναι ενδεικτική για τα τεράστια συμφέροντα που
διακυβεύονται, μπλέκοντας το κουβάρι ολοένα και περισσότερο.
Δεν μπορούμε να δούμε το έργο της διασύνδεσης της Κρήτης
ξεκομμένο από τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς της ΕΕ, των ΗΠΑ και
της Ρωσίας και τις επιδιώξεις της αστικής τάξης της Ελλάδας.
Από αυτό το κάδρο δεν λείπει η Κίνα, αφού κατέχει το 24%
του ΑΔΜΗΕ, μέσω της State Grid, και προωθεί τα δικά της συμφέροντα μέσω
του σχεδίου «Μια Ζώνη - Ενας Δρόμος». Εχει αναγγελθεί άλλωστε η
περαιτέρω ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, με την κινεζική εταιρεία να έχει
εκδηλώσει ήδη το ενδιαφέρον της, ενώ υπάρχουν φανερές και υπόγειες
αντιδράσεις των ΗΠΑ και τις ΕΕ. Η όξυνση της αντιπαράθεσης εκδηλώθηκε
και με το σίριαλ μεταξύ ΑΔΜΗΕ και «Euroasia Interconnector» (ευρωπαϊκών
και αμερικανικών συμφερόντων) για το ποιος θα υλοποιήσει το έργο και
ποια εταιρεία τελικά θα προκριθεί.
Ταυτόχρονα, η τουρκική αστική τάξη κλιμακώνει την
προκλητικότητά της, που στόχο έχει να αυξήσει την επιρροή της στην
περιοχή. Προσπαθεί να εμποδίσει τα ανταγωνιστικά σχέδια και να ενισχύσει
τις δικές της συμμαχίες. Η ενεργειακή διασύνδεση μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου
και Ισραήλ μάλιστα διέρχεται μέσω της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, η
οποία τίθεται υπό αμφισβήτηση από την τουρκική αστική τάξη, γιατί αφήνει
την Τουρκία έξω από το παιχνίδι των δρόμων μεταφοράς και των
πλουτοπαραγωγικών πηγών.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται από την όξυνση των
ανταγωνισμών και την εμπλοκή της χώρας μας ακόμα πιο ενεργά σε αυτούς
δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους, αλλά αντίθετα χρειάζεται εγρήγορση,
γιατί εγκυμονεί νέους κινδύνους για τους λαούς της περιοχής.
Για ποιο λόγο γίνεται τελικά;
Η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης υπηρετεί τη στρατηγική
της ΕΕ για ενίσχυση της «πράσινης οικονομίας». Οι κατευθύνσεις αυτές
εξειδικεύονται στην Ελλάδα στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το
Κλίμα (ΕΣΕΚ) και επιτυγχάνονται με την ενίσχυση των ενεργειακών
διασυνδέσεων, οι οποίες συμβάλλουν στην αλλαγή του μείγματος καυσίμου με
την ενίσχυση των ΑΠΕ και το κλείσιμο παραγωγικών μονάδων.
Είναι γεγονός ότι η διασύνδεση είχε σχεδιαστεί εδώ και
πολλά χρόνια, όμως δεν προχωρούσε επειδή υπήρχαν αντιτιθέμενα
συμφέροντα. Από τη στιγμή όμως που συσσωρευμένα κεφάλαια βρίσκουν νέους
τομείς κερδοφορίας όπως της ανάπτυξης των ΑΠΕ, έμπαινε εμπόδιο η
«ηλεκτρική απομόνωση» της Κρήτης.
Είναι ενδεικτικό ότι μια από τις κύριες σκοπιμότητες της
επένδυσης είναι ότι θα «απελευθερωθεί χώρος» για εγκατάσταση 200 ΜW νέων
ΑΠΕ με την ολοκλήρωση της «μικρής διασύνδεσης» και 2.500 MW με την
ολοκλήρωση της διασύνδεσης της Κρήτης, ενώ είναι ήδη αδειοδοτικά έτοιμα
τεράστια επιχειρηματικά σχέδια μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων που θα
μετατρέψουν την Κρήτη σε ένα τεράστιο αιολικό πάρκο. Στο δεκαετές πλάνο,
άλλωστε, ο ΑΔΜΗΕ προγραμματίζει τη διασύνδεση όλων των νησιών του
Αιγαίου, με προϋπολογισμό περίπου 4,3 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ο πρόσφατος νόμος για το περιβάλλον διευκολύνει τέτοιου
είδους επενδύσεις, προσπερνώντας όποιο τυχόν «εμπόδιο» μπορούσε να
παρουσιαστεί. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτός ο νόμος πέρασε τη στιγμή που σε
πολλά μέρη έχουν αναπτυχθεί αγωνιστικές πρωτοβουλίες ενάντια σε τέτοιου
είδους επενδύσεις.
Από την άλλη, υπάρχει έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού
όπως αντιπλημμυρικής θωράκισης και προστασίας, ή ενός ολοκληρωμένου
σχεδίου αποφυγής ατυχήματος μεγάλης έκτασης για τις περιοχές που θα
αναπτυχθούν τα έργα. Αυτό βέβαια δεν είναι τυχαίο, αφού τέτοια έργα δεν
είναι επιλέξιμα, γιατί δεν πληρούν το κριτήριο κόστους - οφέλους.
Οι «πράσινες μπίζνες» δεν έχουν καμία σχέση ούτε με την
προστασία του περιβάλλοντος, ούτε θα ωφελήσουν τα λαϊκά στρώματα.
Παράλληλα, οι όμιλοι προσπαθούν συστηματικά να μετατρέψουν εργαζόμενους
και κατοίκους των περιοχών σε ενεργούς υποστηρικτές των σχεδίων αυτών.
Συμπερασματικά, δεν είναι η κάλυψη των σύγχρονων αναγκών
που ωθεί την επίσπευση αυτού του έργου, αλλά η ανάγκη κερδοφορίας των
μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων που επιλέγουν αν, πού και πότε θα
πραγματοποιηθεί μια επένδυση.
Κέρδη για όλους;
Ενα από τα κύρια επιχειρήματα για την υποστήριξη της
σκοπιμότητας της διασύνδεσης είναι ότι θα ωφεληθούν τα λαϊκά στρώματα
από τη μείωση των τιμολογίων μέσα από τη μείωση των Υπηρεσιών Κοινής
Ωφέλειας (ΥΚΩ). Ποιος όμως θα ωφεληθεί πραγματικά από την όποια μείωση
του κόστους που μπορεί να υπάρξει; Τις διασυνδέσεις και κάθε αναβάθμιση
του συστήματος μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας τις
χρυσοπληρώνουμε μέσω του λογαριασμού του ρεύματος, σε προνομιακές τιμές
προς όφελος των διαχειριστών.
Η εμπειρία έχει δείξει ότι το «φούσκωμα» των λογαριασμών
μέσω των διοδίων για τη διασύνδεση αλλά και των προκλητικών τιμών των
ΑΠΕ που θα αναπτυχθούν είναι δεδομένο. Μείωση είχε εξαγγείλει και ο τότε
πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας με τη διασύνδεση των Κυκλάδων, αλλά ελάχιστο
χρονικό διάστημα αργότερα είδαμε ότι ανακοινώθηκε αύξηση της τιμής του
ρεύματος!
Οσον αφορά τη χρηματοδότηση, το μεγαλύτερο μέρος των
χρημάτων που απαιτούνται προκύπτει είτε μέσω κοινοτικών χρηματοδοτήσεων
είτε με τραπεζικό δανεισμό. Το μάρμαρο δηλαδή θα το πληρώσουν ακόμα μια
φορά οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα, είτε άμεσα είτε έμμεσα. Το
όποιο όφελος που μπορεί να υπάρξει θα ωφελήσει εκτός των ομίλων ΑΠΕ, τις
μεγάλες βιομηχανίες μέσω των προκλητικών απευθείας συμβάσεων, αλλά και
τις τράπεζες που θα επενδύσουν στα έργα. Σημειώνεται πως η Eurobank
υπέγραψε ήδη σύμβαση 400 εκατ. ευρώ με την κοινοπραξία για τη
δανειοδότηση του έργου.
Η κυβέρνηση προβάλλει ότι μπορούν να κερδίσουν εξίσου το
κεφάλαιο και οι εργαζόμενοι, αλλά τα δεδομένα είναι πεισματάρικα και
δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Ο οικονομικός απολογισμός του ΑΔΜΗΕ για το
2019 είναι αποκαλυπτικός, αφού αναφέρει ότι «οι αμοιβές προσωπικού
σημείωσαν σημαντική μείωση 41,6%» μόνο μέσα σε ένα χρόνο!!! Η εμπειρία
από άλλα μεγάλα ενεργειακά έργα όπως αυτό του ΤΑΡ και της Μεγαλόπολης,
που διαφήμιζαν οι κυβερνήσεις, έδειξε ότι οι εργαζόμενοι είναι πάλι οι
χαμένοι της υπόθεσης, αφού κατά τη φάση της κατασκευής δουλεύουν με
άθλιους όρους, χωρίς ΣΣΕ, με ευέλικτες μορφές εργασίας και με εκδήλωση
πολλών εργατικών «ατυχημάτων». Δεν είναι τυχαίες οι απολύσεις σε ΔΕΗ,
ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ μέσω «οικειοθελών αποχωρήσεων», αφού το «εργασιακό κόστος»
των προγραμμάτων αυτών το αποσβένουν σε μερικούς μήνες! Ταυτόχρονα,
διαμορφώνεται ένα νέο ευέλικτο εργατικό δυναμικό, το οποίο μπαίνει στην
αγορά εργασίας με χειρότερους όρους χωρίς Συλλογικές Συμβάσεις με
πετσοκομμένα δικαιώματα και κατακτήσεις.
Η λαϊκή ευημερία προϋποθέτει άλλο δρόμο ανάπτυξης
Η πολιτική της γεωστρατηγικής αναβάθμισης, της «πράσινης
Ενέργειας», που από κοινού στηρίζουν όλα τα αστικά κόμματα, εξυπηρετεί
τα συμφέροντα της κερδοφορίας του κεφαλαίου, ενώ βάζει σε κίνδυνο τους
λαούς εξαιτίας των ιμπεριαλιστικών αντιπαραθέσεων. Τις διασυνδέσεις δεν
μπορούμε να τις δούμε ξεκομμένες από αυτό το γενικό πλαίσιο, αλλά ως
αναπόσπαστο τμήμα της πολιτικής που επιδεινώνει τη θέση των εργαζομένων
και έχει αποτέλεσμα την αύξηση της ενεργειακής φτώχειας για ακόμα
μεγαλύτερα τμήματα του λαού, την αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της
χώρας.
Απέναντι σε αυτή την πολιτική, το ΚΚΕ φωτίζει τη μόνη και
ρεαλιστική λύση έτσι ώστε οι διασυνδέσεις των νησιών να επιλεγούν, να
ιεραρχηθούν και να αξιοποιηθούν με κριτήριο την ικανοποίηση των αναγκών
του λαού. Μόνο έτσι μπορούν να διασφαλιστούν η κάλυψη των ενεργειακών
αναγκών, η προστασία του περιβάλλοντος, της υγείας των εργαζομένων και
των κατοίκων, με σταθερές θέσεις ασφαλούς εργασίας, η εξοικονόμηση
Ενέργειας και πόρων, η ισόμετρη ανάπτυξη των διαφόρων περιοχών της
χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο οι διασυνδέσεις μπορούν να βοηθήσουν έτσι ώστε
να αυξήσουν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, την ευστάθεια του
συστήματος και την αξιοποίηση των παραγωγικών δυνατοτήτων της κάθε
περιοχής, σεβόμενες τα τοπικά - πολιτιστικά χαρακτηριστικά.
Για να εφαρμοστεί αυτή η λύση, προϋποθέτει την κοινωνική
ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, ενιαίο φορέα Ενέργειας ενταγμένο στον
επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό, με εργατικό έλεγχο, ο οποίος θα μπορεί
να πετύχει ενιαία, ασφαλή και ποιοτική λειτουργία των ενεργειακών
συστημάτων, αξιοποιώντας όλες τις εγχώριες ενεργειακές πηγές, με
κριτήριο την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών και όχι το καπιταλιστικό
κέρδος. Μόνο με αυτόν το δρόμο η αξιοποίηση των διασυνδέσεων θα συμβάλει
στην περαιτέρω αύξηση των παραγωγικών δυνάμεων, θα δώσει ώθηση έτσι
ώστε να επιτευχθούν οι συνδυασμένοι στόχοι προς όφελος ολόκληρης της
κοινωνίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ενεργειακές διασυνδέσεις θα μπορούν
να αξιοποιηθούν, για τη διασφάλιση διακρατικής, αμοιβαίας επωφελούς
συνεργασίας μεταξύ χωρών. Αναγκαία προϋπόθεση είναι η απεξάρτηση από
τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, η εγκαθίδρυση σοσιαλιστικών σχέσεων
παραγωγής, διαφορετικά θα βιώνουμε πολέμους, επικίνδυνες συμφωνίες για
τους λαούς, οι οποίες θα είναι «με το πιστόλι στον κρόταφο».
Κείμενο της βοηθητικής Επιτροπής Οικονομίας της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ
(Ριζοσπάστης)