Η Ελλάδα ανοίγει το δρόμο για την εταιρική πράσινη χρηματοδότηση, με τη μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία της, τη ΔΕΗ, να ξεπερνά τις προσδοκίες με το πρώτο της πράσινο ομόλογο, αναφέρει σε ρεπορτάζ της η Ελληνική EURACTIV.
Πριν από μερικά χρόνια, η Ελλάδα ήταν το μαύρο πρόβατο δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης στην ΕΕ, λόγω της αποτυχίας της οικονομίας της που οδήγησε σχεδόν στο «Grexit» από την Ευρωζώνη, με τις ελληνικές εταιρείες να έχουν τεράστια δυσκολία στην εύρεση νέων κεφαλαίων. Η Ελλάδα είχε επίσης μεγάλες διαμάχες με τις αρχές της ΕΕ και τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ για χρόνια, λόγω της στρατηγικής της να επιμένει στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα. Αλλά τα τελευταία 2-3 χρόνια, πραγματοποιήθηκε μια συστηματική στροφή.
Αρχικά, η προηγούμενη αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με υπουργό τον Γιώργο Σταθάκη, συνέταξε ένα φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλίματος με τεράστιες επενδύσεις να σχεδιάζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – αλλά αντιμετωπίστηκε με επιφύλαξη από τις ΜΚΟ λόγω της εξάρτησης της χώρας από το φυσικό αέριο αλλά και λόγω της διατήρησης των εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα για πολλα χρόνια. Η νέα συντηρητική κυβέρνηση της ΝΔ, με Πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, το 2019, έφερε πρόσφατα την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή της στρατηγικής της ΕΕ για τη «ενεργειακή μετάβαση», με βάση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω της απολιγνιτοποίησης.
Και την περασμένη εβδομάδα, ο ελληνικός ενεργειακός γίγαντας, η ΔΕΗ (Public Power Company), δημιούργησε ένα ευρωπαϊκό παράδειγμα, μια καινοτομία, μέσα από τη χρηματοδότησή της με πράσινα ομόλογα. Το νέο ομόλογο της ΔΕΗ είναι το πρώτο ομόλογο υψηλής απόδοσης που συνδέεται με τη βιωσιμότητα στην ΕΕ, το οποίο πληρώνει αμοιβή στους επενδυτές εάν η εταιρεία δεν πιάσει τους στόχους μείωσης εκπομπών ρύπων άνθρακα, δήλωσε στην EURACTIV o Αλεξ Πατέλης, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Έλληνα πρωθυπουργού.
Όπως ανακοίνωσε η ΔΕΗ την περασμένη Παρασκευή (11 Μαρτίου), το ντεμπούτο του ομολόγου με τίτλο «Sustainability-Linked Senior Notes 2026», ήταν επιτυχημένο. Η προσφορά θα καλύψει το υπάρχον χρέος και θα χρηματοδοτήσει γενικούς εταιρικούς σκοπούς. Δεν συνδέεται με συγκεκριμένες «πράσινες επενδύσεις», όπως κάνουν άλλα πράσινα ομόλογα μέχρι τώρα, αλλά μάλλον αναγκάζει την εταιρεία να ξεπεράσει τους στόχους της για εκπομπές άνθρακα νωρίτερα. Διαφορετικά, θα πληρώσει στους επενδυτές υψηλότερο τέλος – κάτι που αποτελεί καινοτομία σε ολόκληρη την ΕΕ σε αυτό το σημείο.
«Είμαστε ενθουσιασμένοι με την ανταπόκριση του ομολόγου της ΔΕΗ από τη διεθνή επενδυτική κοινότητα. Το μεγάλο ενδιαφέρον των επενδυτών ήταν πέρα από τις προσδοκίες της εταιρείας, όπως αποδεικνύεται και από την αναβάθμιση της συμφωνίας από 500 εκατ. ευρώ σε 650 εκατ. ευρώ », σημειώνει ο Άλεξ Πατέλης. Προσθέτει ότι «το 70% του ομολόγου καλύπτεται από ξένους επενδυτές, εκ των οποίων ένα μεγάλο κομμάτι προήλθε από εμβληματικούς, καθιερωμένους λογαριασμούς πραγματικών χρημάτων. Το εύρος και το βάθος του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος έχει μεγάλη σημασία.»
«Ήταν το πρώτο ομόλογο υψηλής απόδοσης που συνδέεται με τη βιωσιμότητα στην ΕΕ, ένα μέσο σταθερού εισοδήματος που δεσμεύει την εταιρεία να μειώσει τις εκπομπές CO2 κατά 40% έως το 2022 – και να πληρώσει στους επενδυτές μια μεγάλη αμοιβή 50bp αν χάσει αυτόν τον στόχο», λέει στην EURACTIV o επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Έλληνα Πρωθυπουργού.
Η Ελλάδα στρέφεται σε πράσινες επενδύσεις για τη δίκαιη μετάβαση
Στο παρελθόν, η ΔΕΗ ήταν διάσημη, σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, για την παραγωγή και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από λιγνίτη. Αλλά μια αλλαγή παραδείγματος φαίνεται ότι έχει ήδη συμβεί.
Τον Σεπτέμβριο του 2019 ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεσμεύτηκε να τερματίσει κάθε εξάρτηση από τον λιγνίτη έως το 2028. Όλες οι μονάδες καύσης άνθρακα εκτός από ένα θα κλείσουν έως το 2023.
Ήδη, ο λιγνίτης χάνει το μερίδιό του στις πηγές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ (Independent Power Transmission Operator), η καύση άνθρακα το 2020 ήταν μεταξύ 5% και 20% των καυσίμων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με το φυσικό αέριο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να είναι οι κύριες πηγές. Πριν από πέντε χρόνια, το μερίδιο λιγνίτη ήταν περισσότερο από 40% – ακόμη και κοντά στο 50% για πολλούς μήνες.
«Μετά την απόφαση σταδιακής εξάλειψης του λιγνίτη, η Ελλάδα περιλαμβάνεται πλέον στα πιο φιλόδοξα κράτη μέλη της ΕΕ για το κλίμα. Τώρα είναι η στιγμή να μετατρέψουμε αυτήν τη φιλόδοξη θέση σε ένα πραγματικά βιώσιμο μέλλον για τις λιγνιτικές περιοχές», σημείωσε πρόσφατα ο Νίκος Μαντζάρης, Ανώτερος Αναλυτής Πολιτικής στο Green Tank, μια περιβαλλοντική ΜΚΟ, παρουσιάζοντας μια έκθεση για τη Δίκαιη Μετάβαση.
«Ένα σχέδιο μετάβασης θα πρέπει να είναι δίκαιο, να απολαμβάνει την πλήρη υποστήριξη και συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων, ώστε να μεγιστοποιεί τα οφέλη για αυτούς, χωρίς να αφήνει κανέναν πίσω, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή», δήλωσε ο Δημήτρης Τσέκερης, υπεύθυνος ενεργειακής πολιτικής στη WWF Ελλάς. μιλώντας για την έκθεση με τίτλο «Just Transition and Employment in Greece».
«Το σχέδιο βρίσκεται σε καλό δρόμο όπως είχε προγραμματιστεί», λέει ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Έλληνα Πρωθυπουργού. Αλλά προσθέτει ότι «η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας απαιτεί δέσμευση για επενδύσεις που ξεδιπλώνεται. Για παράδειγμα, το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας, το οποίο θα υποβληθεί σύντομα στην τελική του μορφή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προβλέπει το 37% των συνολικών 32 δισεκατομμυρίων να μεταβούν σε πράσινες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις».
Το πράσινο ομόλογο της ΔΕΗ «είναι ένα ακόμη σημάδι της καινοτομίας της Ελλάδας στην αειφορία και, κυρίως, μια ψήφος εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία γενικότερα», σημειώνει ο Πατέλης.
Αλλά η χώρα χρειάζεται πολλά περισσότερα για να επιτύχει μια ενεργειακή μετάβαση: επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις. «Τα πράσινα ομόλογα αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής καθώς δεσμεύουν την επενδυτική κοινότητα και ευθυγραμμίζουν τους στόχους. Ωστόσο, το σχέδιο της Ελλάδας πηγαίνει πολύ πέρα από αυτό», λέει ο Άλεξ Πατέλης.
Εξηγεί ότι το Ελληνικό Πράσινο Σχέδιο περιλαμβάνει πολλά περισσότερα: ουσιαστική αναβάθμιση στην ενεργειακή απόδοση ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων, σημαντικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χρήση του φυσικού αερίου ως καύσιμο μετάβασης, βελτίωση της συνδεσιμότητας σε ολόκληρη τη χώρα, σημαντικές επενδύσεις στην ηλεκτροδότηση, την εγκατάσταση σταθμών αποθήκευσης μπαταριών, σημαντικές επενδύσεις για την αναβάθμιση της ενεργειακής υποδομής και μεταρρυθμίσεις του θεσμικού πλαισίου.
Από «μαύρο πρόβατο» σε κανονική χώρα
Αλλά για πολλούς ανθρώπους, η Ελλάδα δεν είναι αποτελεσματική στις οικονομικές και μακροπρόθεσμες πολιτικές της, αν θυμηθούμε το 10ετές κοινό σχέδιο διάσωσης ΕΕ και ΔΝΤ για την οικονομία της.
«Για αρκετό καιρό τώρα, η Ελλάδα έχει γίνει πάλι μια «φυσιολογική» χώρα», στους χρηματοοικονομικούς κύκλους, υποστηρίζει ο Πατέλης. Η χώρα έχει ήδη φτάσει σε ορισμένα ορόσημα στο δρόμο της αποκατάστασης της εικόνας της. Ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού σημειώνει μερικά από αυτά, όπως «η ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων της ΕΚΤ πριν από ένα χρόνο, η πτώση των αποδόσεων των ελληνικών κρατικών ομολόγων στα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών και η αύξηση του τραπεζικού δανεισμού σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να προσελκύσει παγκόσμιο ιδιωτικό κεφάλαιο ». Μας υπενθυμίζει επίσης ότι το πενταετές κόστος δανεισμού της κυβέρνησης έγινε αρνητικό και πάλι την προηγούμενη εβδομάδα …
«Η ΔΕΗ είναι μια ρεκλάμα για τον μετασχηματισμό της Ελλάδας. Μια εταιρεία που έχανε ένα δισεκατομμύριο ευρώ το χρόνο έχει μετατραπεί, με την τιμή της μετοχής να αυξάνεται πολλές φορές», σημειώνει ο Πατέλης.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας σε μια εκδήλωση για τη νέα στρατηγική της ΔΕΗ, σημείωσε ότι η εταιρεία «έχει αλλάξει από μια αργή εταιρεία με χρέη, απώλειες, κολλημένες νοοτροπίες, απειλή μη βιωσιμότητας, σε μια σύγχρονη ενεργειακή δύναμη». «Αποδείξαμε ότι σε μια ανοιχτή οικονομία υπάρχουν αρκετοί δρόμοι για την πρόοδο και ότι ο εταιρικός μετασχηματισμός μιας δημόσιας υπηρεσίας μπορεί να συμβεί υπό δύσκολες συνθήκες […] και μπορεί να γίνει απολύτως ανταγωνιστικός», σημείωσε ο πρωθυπουργός.
Αυτό δεν ήταν εύκολο, ειδικά για μια δημόσια εταιρεία που εδώ και χρόνια είναι κρατική και έχει στενούς δεσμούς με όλο το πολιτικό σύστημα, ενώ είναι ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον Άλεξ Πατέλη, ο μετασχηματισμός χτίστηκε από σταθερή διαχείριση, υπό τον Γιώργο Στάση. «Διορίστηκε με βάση τα διοικητικά του διαπιστευτήρια και όχι τις πολιτικές του σχέσεις», σημειώνει ο Έλληνας οικονομικός σύμβουλος.
Η Ελλάδα χρειάζεται ξένες επενδύσεις
Η πράσινη μετάβαση είναι ένας πολύ σημαντικός στόχος της κυβέρνησης, όπως αποδεικνύεται από τη σημαντική βαρύτητα που δόθηκε στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητάς μας, λέει ο Πατέλης στην EURACTIV.
Ωστόσο, η ενέργεια δεν είναι ο μόνος τομέας ενδιαφέροντος. «Θα σας υπενθυμίσω την ανακοίνωση της Microsoft πριν από λίγους μήνες ότι επέλεξε την Ελλάδα ως την 28η χώρα της (και τη μόνη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη) για την κατασκευή data center region. Επίσης την επένδυση από την Pfizer σε δύο κόμβους (ψηφιακό & υπηρεσιών) στη Θεσσαλονίκη. Και την καινοτόμο επένδυση της Volkswagen στην Αστυπάλαια για τη δημιουργία ενός πράσινου νησιού. Και πολλά άλλα… », σημειώνει ο Οικονομικός Σύμβουλος του Πρωθυπουργού.
Τονίζει ότι «είμαστε μια κυβέρνηση ελεύθερης αγοράς που πιστεύει στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα και προσβλέπουμε στην προσέλκυση παγκόσμιου κεφαλαίου σε όλους τους τομείς της οικονομίας».
«Πιστεύουμε στην οικοδόμηση μεσοπρόθεσμων σχέσεων με τη διεθνή επενδυτική κοινότητα καθώς η Ελλάδα εμβαθύνει και διευρύνει την πρόσβαση στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές», σημειώνει ο Άλεξ Πατέλης.
Update: η πορεία δεν είναι ανέφελη
Ο πράσινος μετασχηματισμός της ΔΕΗ μπορεί να μην είναι αρκετός για να πείσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τη Δευτέρα (16 Μαρτίου), ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε επίσημη αντιμονοπωλιακή έρευνα για την πιθανή καταχρηστική συμπεριφορά της εταιρείας στον τομέα της ελληνικής χονδρικής αγοράς ηλεκτρισμού.
«Η Ελλάδα πρόσφατα ξεκίνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο για έξοδο από τον λιγνίτη», δήλωσε η Margrethe Vestager, εκτελεστική αντιπρόεδρος της Επιτροπής υπεύθυνη για την πολιτική ανταγωνισμού. «Η διασφάλιση αποτελεσματικού ανταγωνισμού είναι ο καλύτερος τρόπος για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε ανταγωνιστικές τιμές, τόσο για τους πολίτες όσο και για τις επιχειρήσεις, καθώς και για την τόνωση των επενδύσεων σε λιγότερο ρυπογόνες πηγές ενέργειας», ανέφερε σε δήλωση η ευρωπαία Επίτροπος.
[το κείμενο, σε συντομευμένη μορφή, πρωτοδημοσιεύθηκε στην EURACTIV.com, σε επιμέλεια Josie Le Blond και Frédéric Simon για την Αγγλική Γλώσσα]
(euractiv.gr)
