Φρενήρη πορεία ακολουθούν οι τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη εξαιτίας της κρίσης που έχει προκαλέσει η γεωπολιτική ένταση της παραγωγού φυσικού αερίου Ρωσίας με την Ε.Ε. που είναι εκ των μεγαλύτερων καταναλωτών του ορυκτού καυσίμου.
Οι οδυνηρές επιπτώσεις της μεγάλης εξάρτησης της Γηραιάς Ηπείρου από τον κολοσσό της Gazprom φάνηκαν με αφορμή τη διένεξη Βρυξελλών και Μόσχας για τον αγωγό Nord Stream 2 αλλά και της Ρωσίας με την Ουκρανία. Μίας χώρας του πρώην Σοβιετικού καθεστώτος από όπου διέρχονται αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου της Gazprom προς τα κράτη μέλη.
Οι τιμές χονδρικής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν εκτοξευτεί σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές. Καταρρίπτουν κάθε ρεκόρ σε συνδυασμό και με τη θέση εκτός λειτουργίας πυρηνικών μονάδων της Γαλλίας. Στη συγκεκριμένη χώρα για σήμερα οι συναλλαγές γίνονται κοντά στα 443 ευρώ/MWh, στην Αυστρία η μέση τιμή έχει εξακοντιστεί στα 434,34 ευρώ, στη Γερμανία στα 431,98 ευρώ/MWh, στην Ολλανδία στα 429,84 ευρώ/MWh κ.ο.κ.
Οι πολικές θερμοκρασίες που επικρατούν στα κράτη – μέλη της Ε.Ε. έχουν αυξήσει τη ζήτηση του φυσικού αερίου που κυριαρχεί στο μίγμα της ηλεκτροπαραγωγής, ενώ αντίθετα η προσφορά του καυσίμου είναι περιορισμένη.
Τα νερά… της Ελβετίας
Η Ε.Ε. με σημαντική χρονοκαθυστέρηση δρομολογεί πολιτικές απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, στο όνομα της ενεργειακής μετάβασης για καθαρότερο περιβάλλον αλλά και αναζητώντας το δρόμο για την ανεξαρτησία της από τα γεωπολιτικά παιχνίδια.
Η σημασία της διείσδυσης των ΑΠΕ που παράγουν φθηνότερη ενέργεια αναδεικνύεται όλο και περισσότερο και ιδίως τώρα που βαθαίνει η κρίση. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η αξία που φανερώνεται και από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν και ως «μπαταρίες» ενέργειας.
Η Ελβετία, η πλουσιότερη ίσως χώρα της Ευρώπης, πλήττεται επίσης από την ενεργειακή κρίση. Είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικούς σταθμούς και σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα η χώρα προχωρά στην κατασκευή κι άλλων τέτοιων έργων. Οι ταμιευτήρες λειτουργούν ως «μπαταρίες» ενέργειας και στις κρίσιμες περιόδους έχουν τη δυνατότητα να παράγουν φθηνό ρεύμα.
Η χώρα θα εξετάσει το ενδεχόμενο κατασκευής φραγμάτων από σκυρόδεμα στις Ελβετικές Άλπεις, τα οποία θα χρησιμοποιούν δεξαμενές νερού για να κινούν τουρμπίνες και να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια χωρίς, όμως, να παράγουν άνθρακα. Μεταξύ των πιθανών νέων φραγμάτων είναι το «Gornerli» κοντά στο Zermatt που θα μπορούσε να έχει ύψος 85 μέτρα (278 πόδια), πλάτος 285 μέτρα και να κοστίσει περίπου 250 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα (271 εκατομμύρια δολάρια), ανέφερε η Le Matin Dimanche.
Το προτεινόμενο φράγμα, κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο του Zermatt, θα έχει θέα τη διάσημη κορυφή του βουνού Matterhorn. Το έργο υποστηρίζεται από την ενεργειακή εταιρεία Alpiq AG και θα μπορούσε να παράγει αρκετή ενέργεια για 150.000 νοικοκυριά.
Χάρη στα υδροηλεκτρικά φράγματα, η Ελβετία παράγει αρκετή ενέργεια το καλοκαίρι, αλλά πρέπει να εισάγει ενέργεια το χειμώνα. Η υδροηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει περίπου το 57% των ενεργειακών αναγκών της Ελβετίας, σύμφωνα με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Η αντλησιοταμίευση της Αμφιλοχίας
Μία επίσης τέτοια φυσική «μπαταρία» ενέργειας έχει σχεδιαστεί εδώ και χρόνια και στην Ελλάδα. Και συγκεκριμένα στην Αμφιλοχία.
Το project βρίσκεται κολλημένο εξαιτίας της απουσίας θεσμικού πλαισίου για τη στήριξη της κατασκευής και της λειτουργίας εγκατάστασης αποθήκευσης υδροηλεκτρικής ενέργειας μέσω άντλησης.
Μόλις χθες η Κομισιόν ενέκρινε το σχέδιο στήριξης του αντλησιοταμιευτικού της Αμφιλοχίας, το οποίο έχει τη δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας ισχύος 680 MW.
Έγινε έτσι ένα μεγάλο βήμα για την αποθήκευση ενέργειας μεγάλης διάρκειας που μπορεί να αντιμετωπίζει τόσο τη στοχαστικότητα των ΑΠΕ αλλά και να ρίχνει τις τιμές ενέργειας.
Για να γίνει κατανοητό το θετικό οικονομικό αποτέλεσμα της αποθήκευσης, αρκεί να αναφερθούν τα ποσοτικά αποτελέσματα πρόσφατης (Νοέμβριος 2020) μελέτης του ΕΜΠ για την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα αποτελέσματα αυτά, η λειτουργία ενός αντλησιοταμιευτικού σταθμού μεγάλης κλίμακας οδηγεί σε ετήσια εξοικονόμηση σταθερού και μεταβλητού (λειτουργικού) κόστους για το εθνικό ηλεκτρικό σύστημα της τάξης των 174.000 ευρώ/MW/έτος, ή -προκειμένου π.χ. για τον αντλησιοταμιευτικό σταθμό της Αμφιλοχίας (680 MW), σε μία ετήσια εξοικονόμηση 118 εκ. ευρώ ανά έτος. Το ποσό αυτό θα μπορούσε, κάθε χρόνο, να χρησιμοποιείται για την ανακούφιση των νοικοκυριών που πλήττονται από τις υπέρογκες αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.
Η πτώση των τιμών
Υδροηλεκτρικοί σταθμοί σε συνδυασμό και με τις υπόλοιπες ΑΠΕ έχουν τη δυναμική λόγω του χαμηλού κόστους ηλεκτροπαραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας να ρίχνουν τις τιμές της ενέργειας.
Στις 14 Δεκεμβρίου, η μεγάλη διείσδυση των υδροηλεκτρικών στο ενεργειακό μίγμα της εγχώριας αγοράς (16,51%) αλλά και των αιολικών και φωτοβολταϊκών (31,13%) οδήγησε μέσα σε 24 ώρες τη μέση χονδρεμπορική τιμή ρεύματος στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας στα 197,24 ευρώ/MWh. Η τιμή έπεσε σε μία μέρα κατά 60 ευρώ/MWh ή κατά 22,55%.
Η Ελλάδα ήταν η φθηνότερη χώρα της Ε.Ε. στην ηλεκτρική ενέργεια όταν στη Γαλλία πωλούταν ακριβότερα κατά 132 ευρώ/MWh.
του Χρήστου Κολώνα, www.ot.gr
