energypress.gr
Mία από τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις στη δομή και λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας εισέρχεται στην τελική της φάση, καθώς η αντίστροφη μέτρηση για την πλήρη ενεργοποίηση της 15λεπτης διαπραγμάτευσης έχει ξεκινήσει.
Από τις 30 Σεπτεμβρίου, η ηλεκτρική ενέργεια θα μπορεί να αγοράζεται και να πωλείται σε χρονικές μονάδες 15 λεπτών (Μονάδες Χρόνου Αγοράς/MTU) στην Ευρωπαϊκή Ενιαία Σύζευξη Προηγούμενης Ημέρας (SDAC). Η πρώτη ημερομηνία παράδοσης θα είναι η 1η Οκτωβρίου 2025.
Η εισαγωγή του νέου συστήματος, το οποίο αντικαθιστά τις συναλλαγές των 60 λεπτών, είχε αναβληθεί αρχικά, αλλά τώρα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι προετοιμασίες, γεγονός που φέρνει κοντά τους Ορισμένους Διαχειριστές Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (NEMO) σε όλη την Ευρώπη.
Οι δοκιμές στην αγορά
Η ανταπόκριση της αγοράς φαίνεται να είναι θετική, με τη συμμετοχή στις δοκιμές να είναι σταθερά αυξητική και τους συμμετέχοντες να έχουν ήδη ενσωματώσει τις πρώτες αλλαγές στα εσωτερικά τους συστήματα. Οι δοκιμές, που ξεκίνησαν από τον Νοέμβριο του 2024, προχωρούν με συστηματικό ρυθμό και έχουν ήδη ολοκληρωθεί.
Η βαρύτητα δόθηκε στην επαρκή προετοιμασία των παραγωγών, των προμηθευτών και των ΦοΣΕ (Φορέων Σωρευτικής Εκπροσώπησης), καθώς αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της αγοράς και η επιχειρησιακή τους ετοιμότητα είναι κρίσιμη για την αποφυγή τυχόν δυσλειτουργιών. Παρότι στις δοκιμές μπορούν να συμμετέχουν και traders, η προσαρμογή τους αντιμετωπίζεται ως ζήτημα ατομικής συμμόρφωσης, χωρίς συστημικό βάρος για τη συνολική λειτουργία της αγοράς.
Κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου που διήρκεσε ένα χρόνο, επαληθεύτηκαν οι τοπικές, περιφερειακές και διασυνοριακές λειτουργίες, οι συνδέσεις μεταξύ των μερών και η ετοιμότητα του συστήματος. Οι ορισμένοι διαχειριστές αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (NEMO) και οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς (TSO) δοκίμασαν τα συστήματά τους υπό διάφορες συνθήκες αγοράς.
Ο κοινός αλγόριθμος
Η SDAC στοχεύει στην αποτελεσματική κατανομή των περιορισμένων διασυνοριακών δυνατοτήτων μεταφοράς, συνδέοντας τις χονδρικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας κάθε περιοχής χρησιμοποιώντας έναν κοινό αλγόριθμο, λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς της διασυνοριακής μεταφοράς. Στόχος της είναι η δημιουργία μιας ενιαίας, πανευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με ημερήσια πρόβλεψη.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Τα ενεργειακά συστήματα γίνονται όλο και πιο αποκεντρωμένα και οι φορείς εκμετάλλευσης της αγοράς που χρησιμοποιούν έντονα ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μεταβαίνουν από διαστήματα εξισορρόπησης ανά ώρα σε διαστήματα μικρότερα της ώρας.
Η εξισορρόπηση 15 λεπτών (γνωστή και ως 15λεπτη εκκαθάριση αγοράς ή εξισορρόπηση σε πραγματικό χρόνο) είναι μια ολοένα και πιο κοινή προσέγγιση στις αγορές ενέργειας, με στόχο τη βελτίωση της ευελιξίας, τη μείωση των ανισορροπιών και την καλύτερη ευθυγράμμιση με την μεταβλητή παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές. Διαφορετικές περιοχές έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις στον τρόπο αντιμετώπισης αυτής της μετατόπισης.
Με την αποτελεσματικότητα της αγοράς, τη σταθερότητα του δικτύου, την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και το λειτουργικό κόστος να αναφέρονται ως λόγοι για την αλλαγή.
Τι είναι όμως το σύστημα εξισορρόπησης των 15 λεπτών;
Όπως εξηγεί το Montel News, αντί να πραγματοποιούνται οι συνήθεις ωριαίες μετρήσεις, στο σύστημα εξισορρόπησης των 15 λεπτών, οι δραστηριότητες πραγματοποιούνται κάθε 15 λεπτά. Αυτό διαφέρει από την ωριαία εξισορρόπηση επειδή επιτρέπει μεγαλύτερη ακρίβεια στην εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν λαμβάνεται υπόψη η αστάθεια της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Αυτό συμβαίνει επειδή η απρόβλεπτη φύση ορισμένων τύπων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας απαιτεί αυστηρότερο έλεγχο της ζήτησης και της προσφοράς, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα προκύψουν ενεργειακά σημεία συμφόρησης και διακοπές ρεύματος . Καθώς το δίκτυο αλλάζει και αναβαθμίζεται, αυτό το λεπτομερές επίπεδο αναφοράς είναι το κλειδί για ένα επιτυχημένο, σύγχρονο δίκτυο με έντονη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Γιατί οι αγορές μετακινούνται σε διαστήματα 15 λεπτών;
Η μετάβαση σε αγορές 15 λεπτών οφείλεται κυρίως στην ανάγκη διευκόλυνσης της ενσωμάτωσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο . Καθώς βλέπουμε ένα αυξανόμενο μερίδιο μεταβλητών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που εισέρχονται στο δίκτυο, οι εν λόγω πηγές ενέργειας - όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, οι οποίες καθορίζονται εν πολλοίς από τις καιρικές συνθήκες- πρέπει να ενσωματωθούν στο δίκτυο χρησιμοποιώντας μεθόδους διαφορετικές από τα ορυκτά καύσιμα. Η σύγχρονη τεχνολογία θα είναι το κλειδί για αυτή τη μετάβαση, ενσωματώνοντας την ψηφιοποίηση - συμπεριλαμβανομένων των εργαλείων ανάλυσης δεδομένων και του Διαδικτύου των Πραγμάτων (IoT).
Στόχος αυτού είναι η σταθερότητα του δικτύου — υπάρχει κρίσιμη ανάγκη για ακριβέστερη ευθυγράμμιση μεταξύ παραγωγής και ζήτησης, και καθώς η ζήτηση ενέργειας αυξάνεται, αυτό δεν μπορεί να επηρεαστεί από την αστάθεια των ανανεώσιμων πηγών.
Η πολιτική και οι κανονισμοί καθοδηγούν αυτές τις αλλαγές. Οι κανονισμοί της δέσμης μέτρων της ΕΕ για την καθαρή ενέργεια ενθαρρύνουν τη χρήση διαστημάτων 15 λεπτών και απλοποιούν τους κανόνες συναλλαγών ώστε να επιτρέπουν την πραγματοποίηση αυτών των πιο σύνθετων δραστηριοτήτων των 15 λεπτών.
Τα πλεονεκτήματα του 15λέπτου
Ένας παράγοντας που επιτρέπει την 15λεπτη εξισορρόπηση είναι ότι ενθαρρύνει την ενσωμάτωση ευέλικτων πόρων, όπως οι μπαταρίες και οι μηχανισμοί απόκρισης στη ζήτηση, στο δίκτυο. Οι μπαταρίες μπορούν να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση της μεταβλητότητας που σχετίζεται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σταθεροποιώντας το δίκτυο ακόμη και κατά τη διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι ξηρασίες, υποστηρίζοντας την αποτελεσματική κατανομή των κατανεμημένων ενεργειακών πόρων και διασφαλίζοντας χαμηλό αντίκτυπο στη ζήτηση.
Ένα πιο σταθερό δίκτυο με πιο προσεκτική εξισορρόπηση ανά 15 λεπτά μπορεί να διασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια στις τιμές. Η λεπτότερη ανάλυση οδηγεί σε σαφέστερα σήματα τιμών, καθιστώντας την ανανεώσιμη ενέργεια μια πιο επιθυμητή πηγή για επένδυση και οδηγώντας σε ευρύτερη υιοθέτηση και ανάπτυξη.
Η εξισορρόπηση σε 15 λεπτά ενθαρρύνει επίσης την καινοτομία: η λεπτομέρεια και η ακρίβεια επιτρέπουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα, όπως το peer-to-peer trading και το αυτοματοποιημένο trading, τη δυναμική τιμολόγηση, ακόμη και τα εργαλεία πρόβλεψης που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη.
5 βασικοί παράγοντες για την εισαγωγή της 15λεπτης εξισορρόπησης
- Βελτιωμένη απόδοση δικτύου
- Ακριβέστερη αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης
- Μειωμένες κυρώσεις ανισορροπίας για παραγωγούς και αγοραστές
- Καλύτερη ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
- Ευθυγράμμιση με τη μεταβλητότητα της αιολικής και ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο
Τα μειονεκτήματα του 15λέπτου
Σύμφωνα πάντα με την ανάλυση του Montel News καθώς η εξισορρόπηση γίνεται πιο λεπτομερής και, ως εκ τούτου, πιο προηγμένη, απαιτείται αυξημένη επεξεργασία και πρόβλεψη δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για πιο προηγμένη υποδομή πληροφορικής. Αυτή η πιο σύγχρονη εκδοχή του δικτύου θα συνεπάγεται κόστος υλοποίησης, συμπεριλαμβανομένων δαπανηρών αναβαθμίσεων στα συστήματα μέτρησης και εκκαθάρισης για την προετοιμασία του δικτύου για πιο στενές περιόδους εξισορρόπησης.
Καθώς η εξισορρόπηση ανά 15 λεπτά απαιτεί συχνότερη περιοδική δραστηριότητα, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πολυπλοκότητα για τους συμμετέχοντες στην αγορά, απαιτώντας καθοδήγηση από ειδικούς ή νομικές συμβουλές.
Η συνέπεια μιας πιο σύνθετης εμπλοκής της αγοράς είναι η εισαγωγή κανονιστικών και λειτουργικών προκλήσεων. Οι κυβερνήσεις παγκοσμίως θα πρέπει να βελτιστοποιήσουν την πολιτική και τη ρύθμιση για να διασφαλίσουν την εναρμόνιση μεταξύ των περιφερειών και των περιοχών εξισορρόπησης. Θα απαιτηθεί επίσης συντονισμός με τους φορείς εκμετάλλευσης μεταφοράς και διανομής, καθώς και όλοι όσοι ασχολούνται με τον παλαιό εξοπλισμό και τα ολοκληρωμένα ορυκτά καύσιμα. Αυτό, σε συνδυασμό με τη νέα τεχνολογία, τις νέες μεθόδους λειτουργίας και την έλλειψη δημόσιας αντίληψης, θα μπορούσε να προκαλέσει διαταραχές κατά τη φάση μετάβασης από την ωριαία εξισορρόπηση.
