Ν. ΚαρακατσάνηΣτον μετασχηματισμό της αγοράς ενέργειας μέσα από ένα φάσμα
μεταρρυθμίσεων και τη σταδιακή εναρμόνισή της με το ευρωπαϊκό πλαίσιο,
αναφέρθηκε την Παρασκευή το μέλος της ΡΑΕ Νεκταρία Καρακατσάνη μιλώντας
στο συνέδριο της ΗΑΕΕ για την ενεργειακή μετάβαση.
Το μέλος της ΡΑΕ παρουσίασε παραδείγματα για τα οφέλη που προκύπτουν για τους καταναλωτές ενέργειας, αναφερόμενη στις εκπτώσεις που απορρέουν συχνά μέσα από τον ανταγωνισμό αλλά και τα συνδυαστικά προϊόντα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου.
Εκπτώσεις μέσα από τον ανταγωνισμό αλλά και προσοχή στις συγκρίσεις
Σε κάποιες περιπτώσεις διαπιστώνονται αποπροσανατολιστικές πρακτικές και δημιουργούνται
πλασματικές εντυπώσεις, επισήμανε. Η εξοικείωση των καταναλωτών με τη δομή των λογαριασμών τους και η καλύτερη ενημέρωση τους για κρίσιμα σημεία που χρήζουν προσοχής, είναι αναγκαία.
Η ΡΑΕ αναπτύσσει αυτή την περίοδο ένα εργαλείο σύγκρισης τιμών, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να ελέγχουν με τρόπο αξιόπιστο και αντικειμενικό, όλο το φάσμα των εναλλακτικών τιμολογίων. Είναι σημαντικό να μπορούν να προσδιορίζουν το όφελος, δηλαδή τη μείωση του λογαριασμού τους που προκύπτει πραγματικά, για τα δικά τους χαρακτηριστικά (μονοφασική ή τριφασική παροχή, νυχτερινό τιμολόγιο ή ενιαίο) και το δικό τους επίπεδο κατανάλωσης. Έχοντας μια σαφή εικόνα για την εξοικονόμηση που ενδεχομένως προκύπτει στο λογαριασμό τους, οι καταναλωτές θα μπορούν να την συνεκτιμήσουν με άλλες, τυχόν συμπληρωματικές, παροχές.
Εξελίξεις στη λιανική αγορά
Καταλυτικής σημασίας για την εξέλιξη της λιανικής αγοράς στο προσεχές διάστημα είναι η ύπαρξη ενός σαφούς οδικού χάρτη με συνεκτικές κατευθύνσεις. Οι εξελίξεις αναφορικά με την αποεπένδυση της ΔΕΗ, την αναδιαμόρφωση του σχήματος ΝΟΜΕ ως συνάρτηση αυτής, αλλά και η μετεξέλιξη της χρέωσης προμηθευτή είναι παράμετροι καθοριστικής σημασίας για το νέο σημείο ισορροπίας στη λιανική αγορά και τα επίπεδα των τιμολογίων που θα ανακύψουν.
Αρκετές φορές στην Ευρώπη, η λιανική αγορά διανύει κύκλους, όπου καθετοποιημένες εταιρείες απορροφούν μικρότερους παρόχους και η αγορά αποκτά μια πιο συγκεντρωτική δομή, η οποία προκαλεί, στη συνέχεια, ρυθμιστικές παρεμβάσεις. Στις καθετοποιημένες εταιρείες, κέρδη και ζημίες συχνά αντισταθμίζονται μεταξύ λιανικής και χονδρεμπορικής, γεγονός που τις καθιστά συνολικά πιο σταθερές οντότητες, με μικρότερη έκθεση σε κόστη εξισορρόπησης και αστάθμητες μεταβολές, αλλά πιθανώς και πιο δύσκαμπτες.
Έτσι, έχουν παρατηρηθεί και αντίστροφα παραδείγματα, όπου εταιρείες με αποκλειστικό αντικείμενο την προμήθεια έχουν την ευελιξία να προσαρμόζονται καλύτερα, εκσυγχρονίζοντας τις υπηρεσίες τους. Καθώς δεν δεσμεύονται από την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών τους στον τομέα της παραγωγής, οι προμηθευτές αυτής της κατηγορίας μπορούν, σε κάποιες περιπτώσεις, να προσφέρουν πιο ανταγωνιστικά τιμολόγια από καθετοποιημένους συμμετέχοντες.
Συμπεριφορές προς διερεύνηση
Στις αγορές ενέργειας, πάντα ανακύπτουν συμπεριφορές που προκαλούν προβληματισμό και χρήζουν διερεύνησης, τόνισε η κα. Καρακατσάνη. Για παράδειγμα, αν ένας προμηθευτής ενέργειας μεταπωλήσει ολόκληρη την ποσότητα που αγόρασε σε μια δημοπρασία ΝΟΜΕ στη δευτερογενή αγορά, αποκομίζοντας ένα κέρδος από τη συναλλαγή αυτή της τάξης των 600 χιλ. €, είναι η συμπεριφορά αυτή συμβατή με τους σκοπούς του σχήματος ΝΟΜΕ; Αντίστοιχα, αν ένας παραγωγός χρησιμοποιεί το διασυνοριακό εμπόριο για να επηρεάσει την κατανομή των μονάδων του, ποια είναι η νομική διάσταση της συμπεριφοράς αυτής στο πλαίσιο του κανονισμού REMIT και τι κυρώσεις μπορεί να επιφέρει;
Μια σφαιρική προσέγγιση από τη ΡΑΕ για τον περιορισμό του ενεργειακού κόστους
Η δέσμευση της ΡΑΕ στους καταναλωτές είναι να ενισχύει τις ανταγωνιστικές συνθήκες και να ελέγχει ενδελεχώς συμπεριφορές και κόστη που επαφίενται στην αρμοδιότητά της, εντοπίζοντας και αποτρέποντας στρεβλώσεις.
Είναι ενδεικτικό ότι τον Αύγουστο του 2017, η ΡΑΕ εισηγήθηκε στο Υπουργείο Ενέργειας έναν εξορθολογισμό των χρεώσεων για τις ΥΚΩ, που επιφέρει μειώσεις και αποτρέπει απότομες μεταβολές για την ισχυρή πλειοψηφία των καταναλώσεων. Έτσι, από 1.1.2018, διατηρείται μεν κλιμακούμενη χρέωση καθώς η κατανάλωση αυξάνεται, αλλά η ακριβότερη χρέωση εφαρμόζεται ομαλότερα και μόνο για την ζήτηση που υπερβαίνει το εκάστοτε όριο της προηγούμενης κλίμακας.
Σημαντική ήταν και η θέσπιση κριτηρίων, κατόπιν εισήγησης της ΡΑΕ, ώστε οι δικαιούχοι του κοινωνικού τιμολογίου να είναι αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη, οι εκπτώσεις να είναι ουσιαστικές για τις ασθενέστερες κατηγορίες, και να αποτρέπεται η κατάχρηση του μέτρου.
Για τις ρευματοκλοπές, η ΡΑΕ θέσπισε ήδη ένα πλέγμα κυρώσεων και αντικινήτρων για όσους προβαίνουν σε τέτοιες πρακτικές, ενώ σύντομα θα θέσει σε διαβούλευση μηχανισμούς κινήτρων προς τον Διαχειριστή για τον αποτελεσματικότερο περιορισμό των ρευματοκλοπών.
Για τους μηχανισμούς αποζημίωσης της διαθεσιμότητας μονάδων, ενώ το 2014 οι αμοιβές τους ανήλθαν στα 570 εκατ. €, το 2016 περιορίστηκαν στα 110 εκατ. €, στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού που υπέδειξε η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην ίδια κατεύθυνση είναι και η μείωση του ΕΤΜΕΑΡ από 1.1.2018, στην οποία προέβη η ΡΑΕ κατόπιν αξιολόγησης των δεδομένων του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ.
Αναφορικά με τις διασυνδέσεις, όπου αυτές προκρίνονται από την οικονομοτεχνική ανάλυση (όπως Κυκλάδες, Κρήτη, Δωδεκάνησα), ρυθμιστικό ζητούμενο είναι η εξομάλυνση του κόστους αυτού στους καταναλωτές. Καθώς οι επενδύσεις αυτές υπερβαίνουν τα 2.5 δις €, η ανάκτηση του κόστους τους θα πρέπει να συγχρονιστεί με την αντιστάθμιση που θα προκύπτει από τη μείωση των χρεώσεων για τις ΥΚΩ, μέσα από την κατάργηση της πετρελαϊκής παραγωγής (πλην απαιτήσεων εφεδρείας).
https://energypress.gr/news/n-karakatsani-pos-tha-ofelithei-o-katanalotis-apo-ton-antagonismo-sto-retail-tis-energeias
Το μέλος της ΡΑΕ παρουσίασε παραδείγματα για τα οφέλη που προκύπτουν για τους καταναλωτές ενέργειας, αναφερόμενη στις εκπτώσεις που απορρέουν συχνά μέσα από τον ανταγωνισμό αλλά και τα συνδυαστικά προϊόντα ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου.
Εκπτώσεις μέσα από τον ανταγωνισμό αλλά και προσοχή στις συγκρίσεις
Σε κάποιες περιπτώσεις διαπιστώνονται αποπροσανατολιστικές πρακτικές και δημιουργούνται
πλασματικές εντυπώσεις, επισήμανε. Η εξοικείωση των καταναλωτών με τη δομή των λογαριασμών τους και η καλύτερη ενημέρωση τους για κρίσιμα σημεία που χρήζουν προσοχής, είναι αναγκαία.
Η ΡΑΕ αναπτύσσει αυτή την περίοδο ένα εργαλείο σύγκρισης τιμών, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να ελέγχουν με τρόπο αξιόπιστο και αντικειμενικό, όλο το φάσμα των εναλλακτικών τιμολογίων. Είναι σημαντικό να μπορούν να προσδιορίζουν το όφελος, δηλαδή τη μείωση του λογαριασμού τους που προκύπτει πραγματικά, για τα δικά τους χαρακτηριστικά (μονοφασική ή τριφασική παροχή, νυχτερινό τιμολόγιο ή ενιαίο) και το δικό τους επίπεδο κατανάλωσης. Έχοντας μια σαφή εικόνα για την εξοικονόμηση που ενδεχομένως προκύπτει στο λογαριασμό τους, οι καταναλωτές θα μπορούν να την συνεκτιμήσουν με άλλες, τυχόν συμπληρωματικές, παροχές.
Εξελίξεις στη λιανική αγορά
Καταλυτικής σημασίας για την εξέλιξη της λιανικής αγοράς στο προσεχές διάστημα είναι η ύπαρξη ενός σαφούς οδικού χάρτη με συνεκτικές κατευθύνσεις. Οι εξελίξεις αναφορικά με την αποεπένδυση της ΔΕΗ, την αναδιαμόρφωση του σχήματος ΝΟΜΕ ως συνάρτηση αυτής, αλλά και η μετεξέλιξη της χρέωσης προμηθευτή είναι παράμετροι καθοριστικής σημασίας για το νέο σημείο ισορροπίας στη λιανική αγορά και τα επίπεδα των τιμολογίων που θα ανακύψουν.
Αρκετές φορές στην Ευρώπη, η λιανική αγορά διανύει κύκλους, όπου καθετοποιημένες εταιρείες απορροφούν μικρότερους παρόχους και η αγορά αποκτά μια πιο συγκεντρωτική δομή, η οποία προκαλεί, στη συνέχεια, ρυθμιστικές παρεμβάσεις. Στις καθετοποιημένες εταιρείες, κέρδη και ζημίες συχνά αντισταθμίζονται μεταξύ λιανικής και χονδρεμπορικής, γεγονός που τις καθιστά συνολικά πιο σταθερές οντότητες, με μικρότερη έκθεση σε κόστη εξισορρόπησης και αστάθμητες μεταβολές, αλλά πιθανώς και πιο δύσκαμπτες.
Έτσι, έχουν παρατηρηθεί και αντίστροφα παραδείγματα, όπου εταιρείες με αποκλειστικό αντικείμενο την προμήθεια έχουν την ευελιξία να προσαρμόζονται καλύτερα, εκσυγχρονίζοντας τις υπηρεσίες τους. Καθώς δεν δεσμεύονται από την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών τους στον τομέα της παραγωγής, οι προμηθευτές αυτής της κατηγορίας μπορούν, σε κάποιες περιπτώσεις, να προσφέρουν πιο ανταγωνιστικά τιμολόγια από καθετοποιημένους συμμετέχοντες.
Συμπεριφορές προς διερεύνηση
Στις αγορές ενέργειας, πάντα ανακύπτουν συμπεριφορές που προκαλούν προβληματισμό και χρήζουν διερεύνησης, τόνισε η κα. Καρακατσάνη. Για παράδειγμα, αν ένας προμηθευτής ενέργειας μεταπωλήσει ολόκληρη την ποσότητα που αγόρασε σε μια δημοπρασία ΝΟΜΕ στη δευτερογενή αγορά, αποκομίζοντας ένα κέρδος από τη συναλλαγή αυτή της τάξης των 600 χιλ. €, είναι η συμπεριφορά αυτή συμβατή με τους σκοπούς του σχήματος ΝΟΜΕ; Αντίστοιχα, αν ένας παραγωγός χρησιμοποιεί το διασυνοριακό εμπόριο για να επηρεάσει την κατανομή των μονάδων του, ποια είναι η νομική διάσταση της συμπεριφοράς αυτής στο πλαίσιο του κανονισμού REMIT και τι κυρώσεις μπορεί να επιφέρει;
Μια σφαιρική προσέγγιση από τη ΡΑΕ για τον περιορισμό του ενεργειακού κόστους
Η δέσμευση της ΡΑΕ στους καταναλωτές είναι να ενισχύει τις ανταγωνιστικές συνθήκες και να ελέγχει ενδελεχώς συμπεριφορές και κόστη που επαφίενται στην αρμοδιότητά της, εντοπίζοντας και αποτρέποντας στρεβλώσεις.
Είναι ενδεικτικό ότι τον Αύγουστο του 2017, η ΡΑΕ εισηγήθηκε στο Υπουργείο Ενέργειας έναν εξορθολογισμό των χρεώσεων για τις ΥΚΩ, που επιφέρει μειώσεις και αποτρέπει απότομες μεταβολές για την ισχυρή πλειοψηφία των καταναλώσεων. Έτσι, από 1.1.2018, διατηρείται μεν κλιμακούμενη χρέωση καθώς η κατανάλωση αυξάνεται, αλλά η ακριβότερη χρέωση εφαρμόζεται ομαλότερα και μόνο για την ζήτηση που υπερβαίνει το εκάστοτε όριο της προηγούμενης κλίμακας.
Σημαντική ήταν και η θέσπιση κριτηρίων, κατόπιν εισήγησης της ΡΑΕ, ώστε οι δικαιούχοι του κοινωνικού τιμολογίου να είναι αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη, οι εκπτώσεις να είναι ουσιαστικές για τις ασθενέστερες κατηγορίες, και να αποτρέπεται η κατάχρηση του μέτρου.
Για τις ρευματοκλοπές, η ΡΑΕ θέσπισε ήδη ένα πλέγμα κυρώσεων και αντικινήτρων για όσους προβαίνουν σε τέτοιες πρακτικές, ενώ σύντομα θα θέσει σε διαβούλευση μηχανισμούς κινήτρων προς τον Διαχειριστή για τον αποτελεσματικότερο περιορισμό των ρευματοκλοπών.
Για τους μηχανισμούς αποζημίωσης της διαθεσιμότητας μονάδων, ενώ το 2014 οι αμοιβές τους ανήλθαν στα 570 εκατ. €, το 2016 περιορίστηκαν στα 110 εκατ. €, στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού που υπέδειξε η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην ίδια κατεύθυνση είναι και η μείωση του ΕΤΜΕΑΡ από 1.1.2018, στην οποία προέβη η ΡΑΕ κατόπιν αξιολόγησης των δεδομένων του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ.
Αναφορικά με τις διασυνδέσεις, όπου αυτές προκρίνονται από την οικονομοτεχνική ανάλυση (όπως Κυκλάδες, Κρήτη, Δωδεκάνησα), ρυθμιστικό ζητούμενο είναι η εξομάλυνση του κόστους αυτού στους καταναλωτές. Καθώς οι επενδύσεις αυτές υπερβαίνουν τα 2.5 δις €, η ανάκτηση του κόστους τους θα πρέπει να συγχρονιστεί με την αντιστάθμιση που θα προκύπτει από τη μείωση των χρεώσεων για τις ΥΚΩ, μέσα από την κατάργηση της πετρελαϊκής παραγωγής (πλην απαιτήσεων εφεδρείας).
https://energypress.gr/news/n-karakatsani-pos-tha-ofelithei-o-katanalotis-apo-ton-antagonismo-sto-retail-tis-energeias
