Με απόφαση της για το ενεργειακό τοπίο των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ), η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) ενέκρινε το νέο Εγχειρίδιο Πληροφόρησης του Κώδικα ΜΔΝ, διαμορφώνοντας ουσιαστικά το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα λειτουργούν στο εξής παραγωγοί, προμηθευτές, αυτοπαραγωγοί και επενδυτές ΑΠΕ στα νησιά. Η απόφαση με αριθμό Ε-246/2025, η οποία οριστικοποιήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2025, ανοίγει έναν νέο κύκλο διαφάνειας, τυποποίησης διαδικασιών και ενισχυμένης πρόσβασης στην πληροφόρηση.
Ένα “εργαλείο” που έλειπε
Τα ΜΔΝ – δηλαδή τα αυτόνομα ηλεκτρικά συστήματα δεκάδων ελληνικών νησιών – λειτουργούν εδώ και χρόνια με πολυπλοκότητα, υψηλό κόστος παραγωγής και συνεχείς μεταβολές στο μίγμα ενέργειας. Το νέο εγχειρίδιο έρχεται ως απάντηση σε μια μόνιμη ανάγκη: την ύπαρξη ενός ενιαίου, καθαρού μηχανισμού πρόσβασης στην αγορά, τόσο για υφιστάμενους όσο και για νέους συμμετέχοντες.
Σύμφωνα με το κείμενο της ΡΑΑΕΥ, το Εγχειρίδιο ορίζει:
- Τις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων συμμετοχής παραγωγών και εκπροσώπων φορτίου
- Τη ροή πληροφόρησης για προγράμματα παραγωγής, συντηρήσεων και εκκαθαρίσεων
- Τα δικαιώματα πρόσβασης σε τεχνικά και οικονομικά δεδομένα
- Τη διαβάθμιση και προστασία ευαίσθητων εμπορικών πληροφοριών
- Τη διαδικασία χορήγησης εγγράφων και το τίμημα για πρόσθετες υπηρεσίες πληροφόρησης
Όπως αναφέρεται και στο εισαγωγικό μέρος, η ΡΑΑΕΥ στοχεύει στην ισότιμη πρόσβαση, στην αποφυγή διακρίσεων, και στη μέγιστη δυνατή διαφάνεια, ώστε η αγορά των ΜΔΝ να λειτουργεί με σταθερούς κανόνες και προβλεψιμότητα .
Πώς διαμορφώθηκε το νέο πλαίσιο – οι ενστάσεις και οι αλλαγές
Η τελική μορφή του εγχειριδίου δεν ήταν αυτονόητη. Προηγήθηκαν:
- δημόσια διαβούλευση από τις 8 έως 26 Ιουλίου 2024,
- παρεμβάσεις από επενδυτές και θεσμικούς φορείς (όπως η BLUE SEA POWER και ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας),
- σειρά ανταλλαγών εγγράφων μεταξύ ΡΑΑΕΥ και ΔΕΔΔΗΕ.
Μεταξύ των πιο σημαντικών θεμάτων που συζητήθηκαν ήταν:
✓ η διεύρυνση του ορισμού «Παραγωγός»,
✓ η ανάγκη για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα περιθώρια ισχύος σε κάθε νησιωτικό σύστημα,
✓ η δημοσίευση δεδομένων για τις απώλειες δικτύου, κρίσιμο στοιχείο για την αξιολόγηση του κόστους προμήθειας.
Η ΡΑΑΕΥ, αξιολογώντας τις προτάσεις, έκανε στοχευμένες αλλαγές. Για παράδειγμα, απέρριψε την τροποποίηση του ορισμού του «Παραγωγού» ως περιττή, αλλά αποδέχθηκε πλήρως την ανάγκη μεγαλύτερης διαφάνειας στην ανάπτυξη των νησιωτικών συστημάτων, ζητώντας από τον ΔΕΔΔΗΕ να δημοσιοποιεί την ετήσια εισήγηση για το Επταετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης των ΜΔΝ καθώς και το οριστικοποιημένο σχέδιο μετά την έγκριση από την Αρχή .
Πώς επηρεάζονται οι επενδυτές ΑΠΕ
Το νέο εγχειρίδιο δημιουργεί ένα σαφέστερο περιβάλλον για όσους σχεδιάζουν να επενδύσουν σε αιολικά, φωτοβολταϊκά ή υβριδικούς σταθμούς στα νησιά. Για πρώτη φορά:
- Τυποποιείται ο τρόπος με τον οποίο ο επενδυτής ενημερώνεται για τη δυνατότητα σύνδεσης στο δίκτυο κάθε νησιού.
- Αναλύονται οι διαδικασίες για εγγραφή στα μητρώα, υπαγωγή σε καθεστώτα ενίσχυσης, υπογραφή συμβάσεων συμμετοχής και κανόνες λειτουργίας.
- Εξηγούνται τα στοιχεία που οφείλει να παρέχει ο ΔΕΔΔΗΕ για τεχνικά θέματα σύνδεσης και τα δικαιώματα πρόσβασης σε μελέτες και δεδομένα.
Σε μια περίοδο όπου τα ΜΔΝ προσελκύουν έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον – ειδικά λόγω της ανάπτυξης υβριδικών σταθμών με αποθήκευση – το εγχειρίδιο λειτουργεί ως οδικός χάρτης με κανόνες που μειώνουν την αβεβαιότητα.
Αλλαγές και για τους Προμηθευτές – πιο καθαροί κανόνες συμμετοχής
Προμηθευτές και εκπρόσωποι φορτίου αποκτούν πλέον:
- σαφή διαδικασία σύναψης σύμβασης συμμετοχής,
- καθορισμένο μηχανισμό εγγραφής στο Μητρώο,
- υποχρεώσεις για εγγυήσεις, όρους διακοπής, υποχρεώσεις ενημέρωσης πελατών,
- εξουσιοδοτήσεις που πρέπει να παρέχονται στον Διαχειριστή για τις εκκαθαρίσεις.
Το εγχειρίδιο αποσαφηνίζει ακόμη και τις υποχρεώσεις των προμηθευτών έναντι πελατών σε περιπτώσεις αθέτησης οικονομικών υποχρεώσεων, ενισχύοντας τη σταθερότητα της αγοράς.
Τι αλλάζει στις εκκαθαρίσεις των ΜΔΝ
Κεντρικό τμήμα του εγχειριδίου αφορά τη διαδικασία:
- μηνιαίας και
- ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης.
Αναλυτικά περιγράφεται ποια στοιχεία παρέχονται σε:
- Εκπροσώπους φορτίου,
- Παραγωγούς Συμβατικών Μονάδων,
- Παραγωγούς ΑΠΕ,
- Υβριδικούς σταθμούς.
Η ΡΑΑΕΥ απαιτεί επίσης δημοσιοποίηση στοιχείων εκκαθάρισης, ενισχύοντας τη διαφάνεια στην κοστολόγηση ΥΚΩ και στη λειτουργία των νησιωτικών συστημάτων.
Εμπιστευτικότητα και προστασία δεδομένων: ένα νέο οργανωμένο πλαίσιο
Το εγχειρίδιο εισάγει επίσης λεπτομερή διαβάθμιση των πληροφοριών. Οι εμπορικά ευαίσθητες πληροφορίες προστατεύονται συστηματικά, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται ότι γενικά στοιχεία λειτουργίας και κόστος παραγωγής ΥΚΩ παραμένουν δημόσια, ώστε να υπάρχει θεσμικός έλεγχος και αξιολόγηση από την αγορά.
