Ναταλία Κοντώση - energypress.gr
Στις αρχές της δεκαετίας, έρευνες και εκτιμήσεις αναλυτών προέβλεπαν ότι η αποθήκευση ενέργειας σε μπαταρίες για συναλλαγές επόμενης ημέρας αναμενόταν να τριπλασιαστεί, φτάνοντας σε λίγο κάτω από 280 GWh 10 χρόνια αργότερα.
Ωστόσο, η εικόνα σήμερα έχει αλλάξει: βασίζοντας τις προβλέψεις της στο τελευταίο 10ετές σχέδιο του ομίλου Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς της ΕΕ (ENSO-E), το «κεντρικό» σενάριο πρόσφατης έρευνας της Montel Analytics δείχνει ότι η ανάπτυξη θα επεκταθεί ραγδαία και θα παράσχει την απαραίτητη ευελιξία για ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που εξαρτάται περισσότερο από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Μάλιστα, αναλυτές τονίζουν στη Montel ότι η εκτιμώμενη δεκαπλάσια αύξηση της αποθήκευσης ενέργειας σε μπαταρίες μεγάλης κλίμακας σε ολόκληρη την Ευρώπη έως το 2040 θα συναντήσει μια «έκκληση για ευελιξία» στην περιοχή εν μέσω μιας ολοένα και πιο ασταθούς αγοράς ενέργειας με τεράστιες διακυμάνσεις.
Η μεγάλη αξία της ευελιξίας
«Είναι στην πραγματικότητα δύσκολο να υπερεκτιμήσουμε τη μελλοντική αξία της ευελιξίας, επειδή το δίκτυο θα γίνει μόνο πιο ασταθές. Θα έχουμε περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που θα αναπτύσσονται, θα έχουμε θερμικές δυνατότητες που θα καταργούνται σταδιακά, θα καταργούνται σταδιακά οι δυνατότητες κατανομής και, ως εκ τούτου, η ανάγκη για ευελιξία είναι τεράστια», δήλωσε στο Montel η Eva Zimmerman, ανώτερη συνεργάτης της Aurora Energy Research.
Τεράστια απόκλιση τιμών
Τα σχόλιά της ήρθαν υπό το πρίσμα της πράσινης μετάβασης στην Ευρώπη που συνήθως οδηγεί σε τεράστια απόκλιση στις ενδοημερήσιες τιμές, με τα επίπεδα να γίνονται αρνητικά σε ώρες μέγιστης ηλιακής παραγωγής και στη συνέχεια να αυξάνονται τη νύχτα όταν οι μονάδες απενεργοποιούνται, με τους παρατηρητές να λένε ότι αυτό οδήγησε στην ανάγκη για επιλογές ευελιξίας, όπως οι μπαταρίες.
Τις τελευταίες εβδομάδες στη Γερμανία, για παράδειγμα, η αγορά συχνά παρουσίαζε αρνητικές τιμές νωρίς το απόγευμα - σε περιόδους αιχμής της πράσινης παραγωγής – ενώ τις βραδινές ώρες εκτινάσσονταν ανέβηκαν σε πάνω από 200 ευρώ/MWh, με τις 25 Ιουνίου να καταγράφουν εύρος από -0,51 ευρώ έως 247,02 ευρώ/MWh.
«Έχουμε μια σημαντική διαφορά μεταξύ των ωρών υψηλής και χαμηλής τιμής [στη Γερμανία]. Και αυτή η υψηλή διαφορά είναι μια έκκληση για ευελιξία», είχε πει ο Christoph Maurer, Διευθύνων Σύμβουλος της συμβουλευτικής εταιρείας Consentec, σε ένα διαδικτυακό σεμινάριο στα τέλη Ιουλίου.
«Είναι μια έκκληση για περιουσιακά στοιχεία που μπορούν να αποφέρουν χρήματα μειώνοντας αυτό το spread. Και μεταξύ αυτών είναι τα μεγάλης κλίμακας έργα μπαταριών», πρόσθεσε.
Μπαταρίες…. κοινής ωφέλειας
Η αποθήκευση μπαταριών σε κλίμακα κοινής ωφέλειας ήταν «λίγο πολύ το μόνο τμήμα της αγοράς» στη Γερμανία όπου οι κατασκευαστές ήταν διατεθειμένοι να επενδύσουν χωρίς κυβερνητικές εγγυήσεις, καθώς «η κερδοφορία είναι σημαντική».
Η Γερμανία είχε μέχρι στιγμής εγκαταστήσει 1,8 GWh χωρητικότητας αποθήκευσης σε κλίμακα δικτύου και το σχέδιο ανάπτυξης του δικτύου μεταφοράς 2037-45 προέβλεπε χωρητικότητα ισχύος 23,7 GW έως το 2037.
Εκρηκτική ανάπτυξη
Σύμφωνα με το κεντρικό σενάριο της Montel, η μεγαλύτερη αγορά ενέργειας της Ευρώπης, η οποία σκοπεύει να επεκτείνει γρήγορα τον στόλο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τα επόμενα χρόνια, θα έχει εγκαταστήσει 11,3 GWh αυτόνομης χωρητικότητας αποθήκευσης έως το 2030, 33,8 GWh έως το 2035 και 50,9 GWh έως το 2040. Ωστόσο, η ισχύς της θα έχει φτάσει μόνο τα 20,1 GW έως το 2040.
Άλλες πρωτοπόρες χώρες όσον αφορά την ανάπτυξη μπαταριών είναι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία.
Ανάπτυξη στο Ηνωμένο Βασίλειο
Ως πρώιμος συμμετέχων στην αγορά, η χωρητικότητα μπαταριών της Βρετανίας ανερχόταν σε 3,5 GW στο τέλος του περασμένου έτους, αλλά τώρα ανέρχεται σε 6,5 GW, σύμφωνα με την Montel Analytics.
Αναμένει ότι η χωρητικότητα αποθήκευσης της χώρας θα υπερδιπλασιαστεί στις 22,2 GWh τα επόμενα πέντε χρόνια και σχεδόν θα τριπλασιαστεί στις 30 GWh έως το 2040, ενώ η ισχύς της θα αυξηθεί στα 12,5 GW και στα 16,8 GW έως το 2030 και το 2040, αντίστοιχα.
Εν τω μεταξύ, η Ιταλία είχε 8,9 GWh χωρητικότητας αποθήκευσης μεγάλης κλίμακας σε μπαταρίες, η οποία θα πρέπει να ανέλθει σε 25,9 GWh έως το 2030 και σε 54,6 GWh 10 χρόνια μετά.
Το σχέδιο Macse
Το 2024, είχε περίπου 1 GW ισχύος , η οποία αναμενόταν να φτάσει τα 21,5 GW έως το 2040.
«Θα έλεγα ότι η τεράστια ανάπτυξη στην Ιταλία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο σχέδιο Macse», δήλωσε ο Zimmerman της Aurora.
Αυτός ο μηχανισμός που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση στοχεύει στην εξασφάλιση μακροπρόθεσμης (15ετούς) συμβατικής χωρητικότητας αποθήκευσης μπαταριών μέσω δημοπρασιών και στοχεύει ιδιαίτερα στη νότια Ιταλία και τα νησιά της, όπου υπάρχει υψηλή συγκέντρωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά κακή υποδομή δικτύου.
Ο ιταλικός TSO Terna θα πραγματοποιήσει την πρώτη δημοπρασία Macse, με στόχο την παράδοση το 2028, στις 30 Σεπτεμβρίου.
Η περίπτωση της Ισπανίας
Ωστόσο, η ανάπτυξη μπαταριών σε κλίμακα δικτύου στην Ισπανία που εξαρτάται από την ηλιακή ενέργεια έχει καθυστερήσει τα τελευταία χρόνια .
Ενώ οι αναλυτές εκτιμούν ότι μόνο 100 MW ισχύος θα συνδεθούν στο δίκτυο μέχρι το τέλος του έτους, η Montel Analytics τοποθετεί αυτό το ποσό στα 392 MW.
Η χώρα θα μπορούσε να δει 5 GW έως το 2030, φτάνοντας τα 15 GW 10 χρόνια αργότερα, δήλωσε στη Montel ο Javier Revuelta, ανώτερος διευθυντής της συμβουλευτικής Afry.
«Δεν νομίζω ότι κανείς μπορεί αυτή τη στιγμή να εγγυηθεί πόσα θα κατασκευαστούν, πόσο θα είναι κερδοφόρο ή πότε θα επιτευχθεί κορεσμός», πρόσθεσε, ωστόσο.
Εν τω μεταξύ, στη Φινλανδία, όπου η υδροηλεκτρική ενέργεια παίζει ήδη σημαντικό ρόλο εξισορρόπησης, η χωρητικότητα ισχύος των μπαταριών αναμενόταν να φτάσει τα 886 MW έως το 2030, με χωρητικότητα αποθήκευσης σχεδόν 2,6 GW και πάνω από 1,1 GW χωρητικότητας ισχύος και πάνω από 3,3 GW χωρητικότητας αποθήκευσης έως το 2040, σύμφωνα με την Montel Analytics.
Κορεσμένη αγορά
Όπως έχουν τα πράγματα, τα δεδομένα από τον φινλανδικό TSO Fingrid έδειξαν ότι περίπου 200 MW αποθήκευσης μπαταριών ήταν συνδεδεμένα στο δίκτυο στις αρχές του 2025.
Ο Jerri Loikkanen, διευθύνων σύμβουλος της Neoen Finland, εταιρείας ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δήλωσε στην Montel ότι η αγορά θα είναι κορεσμένη μέχρι το τέλος του έτους, καθώς τα τρέχοντα έργα θα τεθούν σε λειτουργία. Ωστόσο, ο Matti Uusipaasto, επικεφαλής συναλλαγών στην Merus Power, εκτίμησε ότι ο κορεσμός θα συμβεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Όσον αφορά την Πολωνία, η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης σε μπαταρίες σε κλίμακα δικτύου για ημερήσιες συναλλαγές αναμενόταν να επιταχυνθεί γρήγορα, καθώς η χώρα εφάρμοσε φιλόδοξους στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και κατάργησε σταδιακά τον άνθρακα.
Η χώρα δεν είχε επί του παρόντος εγκατεστημένες μπαταρίες μεγάλης κλίμακας, αλλά αναμενόταν να δει χωρητικότητα αποθήκευσης 17,6 GWh έως το 2040, σύμφωνα με την Montel Analytics.
Η ακτινογραφία της έρευνας
Η τελευταία έρευνά της καλύπτει το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, το Βέλγιο, την Ιρλανδία, τις Κάτω Χώρες, την Τσεχική Δημοκρατία, την Πορτογαλία, την Ουγγαρία, τη Γαλλία, τη Φινλανδία, την Αυστρία και την Πολωνία.
Παρέχει προβλέψεις τόσο για την χωρητικότητα αποθήκευσης (ή ενέργειας) (MWh) - τη συνολική ποσότητα ενέργειας που μπορεί να παρέχει μια μπαταρία όταν είναι πλήρως φορτισμένη - όσο και για την ισχύ (MW) - τον μέγιστο ρυθμό που μια μπαταρία μπορεί να παρέχει ή να απορροφά ενέργεια ανά πάσα στιγμή.
