του Μάνου Μανουσάκη - energypress.gr
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε άμεσα ως ανθρωπότητα είναι, δίχως αμφιβολία, η κλιματική αλλαγή. Οι επιπτώσεις της καθιστούν επιτακτική την ανάγκη χάραξης, υιοθέτησης και υλοποίησης πολιτικών με στόχο την αντιμετώπιση των επαναλαμβανόμενων ακραίων φαινομένων, όπως η άνοδος της θερμοκρασίας, η απερήμωση, η λειψυδρία, η περιβαλλοντική ρύπανση. Η επιβράδυνση και τελικά η αναστροφή της κλιματικής απορρύθμισης αποτελεί χρέος μας απέναντι στις επόμενες γενιές και αναδεικνύει τη σημασία της πράσινης ενεργειακής μετάβασης, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενίσχυση και την επέκταση των δικτύων ηλεκτρισμού.
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος των προκλήσεων που «γεννά» η κλιματική κρίση και τα φαινόμενα που προκαλεί, υπενθυμίζω ότι μέσα στο καλοκαίρι της περασμένης χρονιάς, το Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ήρθε αντιμέτωπο με αλλεπάλληλες ή ταυτόχρονες πυρκαγιές σε Αττική (Κουβαράς, Δερβενοχώρια), Κορινθία (Λουτράκι) και Θράκη.
Κατά τη διάρκεια αυτών των φυσικών καταστροφών, καταγράφηκαν συνολικά 1.400 λειτουργίες διακοπτών καθώς οι φλόγες έφτασαν κυριολεκτικά κάτω από τις Γραμμές Μεταφοράς. Παρόλα αυτά, το Σύστημα στάθηκε όρθιο και δεν διακόπηκε καθόλου η τροφοδότηση του δικτύου διανομής με ηλεκτρική ενέργεια.
Λόγω της κλιματικής κρίσης ήρθαμε αντιμέτωποι και με τις πρωτοφανείς πλημμύρες στη Θεσσαλία, με τις κακοκαιρίες Daniel και Elias. Τα φαινόμενα αυτά προκάλεσαν πτώση 2 πυλώνων (400 και 150 kV) λόγω καθίζησης του εδάφους, πλημμυρικά φαινόμενα σε Υποσταθμούς και την κατάρρευση δρόμου με υπόγεια καλώδια υψηλής τάσης. Το Σύστημα άντεξε και ο ΑΔΜΗΕ αποκατέστησε γρήγορα τις βλάβες.
Γνωρίζουμε ωστόσο πολύ καλά ότι για να διατηρήσουμε την αξιόπιστη λειτουργία των δικτύων επιβάλλεται να προχωρήσουμε σε περαιτέρω επενδύσεις και δράσεις. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται όχι μόνο το Πρόγραμμα Εκσυγχρονισμού Παγίων, ύψους 200 εκατ. ευρώ με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως τον 2026 που υλοποιούμε, αλλά και τα αντιπλημμυρικά έργα στους Υποσταθμούς μας και η ενσωμάτωση καινοτόμων τεχνολογιών για την παρακολούθηση και συντήρηση του κρίσιμου εξοπλισμού.
Όμως, η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί όχι μόνο ενδυνάμωση της ανθεκτικότητας των δικτύων, αλλά και την επέκτασή τους, κάτι που αναγνωρίζεται πλέον ως προτεραιότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα δίκτυα αποτελούν τον «χαμένο κρίκο» της μετάβασης, κάτι που άλλωστε διαπιστώνει και η Κομισιόν, περιγράφοντας συγκεκριμένες δράσεις ώστε να υλοποιηθούν οι επενδύσεις ύψους 600 δισ. ευρώ που εκτιμάται ότι απαιτούνται έως το τέλος της δεκαετίας για να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι που έχει θέσει η ΕΕ.
Για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι ευρωπαϊκοί και διεθνείς στόχοι χρειάζονται επενδύσεις που αφορούν τόσο σε εθνικά δίκτυα όσο και σε διεθνείς ή διηπειρωτικές ηλεκτρικές διασυνδέσεις, οι οποίες θα επιτρέψουν τη μέγιστη αξιοποίηση της πράσινης ενέργειας, ανάμεσα σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και κλιματικές ζώνες.
Ο ρόλος του ΑΔΜΗΕ
Προς αυτή την κατεύθυνση, καθοριστικός είναι ο ρόλος του ΑΔΜΗΕ που υλοποιεί έργα τα οποία συμβάλλουν όχι μόνο στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας -που πλέον αγγίζει και ξεπερνά το 50%-, αλλά και προωθούν έναν από τους βασικούς στόχους της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής: Να γίνει η Ελλάδα εξαγωγέας πράσινης ενέργειας προς την Κεντρική Ευρώπη, μέσα από το πρόγραμμα των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων που στόχο έχουν να εξάγουν το πλεόνασμα της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παραχθεί στη χώρα. Εδώ πρέπει να ληφθεί υπόψη ο σχεδιασμός για ανάπτυξη Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων ισχύος τουλάχιστον 2 GW έως το τέλος της δεκαετίας, ώστε να αξιοποιηθεί το ισχυρό ενδιαφέρον για επενδύσεις σε ΑΠΕ, που υπερβαίνει κατά πολύ την εγχώρια ζήτηση.
Κεντρική θέση στο πρόγραμμα αυτό έχει η διασύνδεση Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ, φορέας υλοποίησης της οποίας είναι ο ΑΔΜΗΕ, μέσω της θυγατρικής εταιρείας «Great Sea Interconnector». Το μεγάλο ενεργειακό έργο έχει λάβει «ψήφο εμπιστοσύνης» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενώ έχει προσελκύσει ισχυρό ενδιαφέρον από επενδυτές διεθνούς εμβέλειας και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Αυτό αποτελεί έμπρακτη απόδειξη ότι ο ΑΔΜΗΕ διαθέτει όλα τα τεχνικά και διαχειριστικά εχέγγυα για να φέρει εις πέρας με τον πιο αποδοτικό τρόπο ένα εξαιρετικά απαιτητικό έργο, που έχει αρχίσει ήδη να κατασκευάζεται.
Έχοντας ως βασική προτεραιότητα τις εξαγωγικές διασυνδέσεις, δρομολογούμε την δεύτερη διασύνδεση HVDC με την Ιταλία 1.000 MW, που θα τριπλασιάσει την ικανότητα μεταφοράς ηλεκτρισμού μεταξύ των δύο χωρών. Στο ίδιο κάδρο μπαίνουν η δεύτερη διασύνδεση με την Βουλγαρία που ολοκληρώθηκε το 2023 και η δεύτερη διασύνδεση με την Αλβανία που σχεδιάζουμε.
Την ίδια στιγμή θεωρούμε ότι οι συνθήκες έχουν ωριμάσει για την δημιουργία ενός άμεσου ηλεκτρικού διαδρόμου με την Κεντρική Ευρώπη, με καλύτερο σημείο απόληξης του διαδρόμου αυτού, τη νότια Γερμανία, αφενός επειδή διαθέτει ισχυρό ηλεκτρικό σύστημα και αφετέρου επειδή χαρακτηρίζεται από υψηλή ζήτηση για πράσινη ενέργεια.
Ο Green Aegean Interconnector όπως αποκαλείται ο ηλεκτρικός διάδρομος Ελλάδας - Νότιας Γερμανίας, έχει σημαντικές συνέργειες με τη διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου (project GREGY με φορέα υλοποίησης την Elica του Ομίλου Κοπελούζου), που συνδράμουμε ενεργά, όπως και με ένα ακόμη οραματικό έργο που έχουμε ξεκινήσει να σχεδιάζουμε: την ηλεκτρική διασύνδεση με τη Σαουδική Αραβία. Για το έργο αυτό στις αρχές του 2024 συστήσαμε από κοινού με τον Διαχειριστή της αραβικής χώρας, National Grid, την εταιρεία ειδικού σκοπού Saudi Greek Interconnection, με την οποία κάναμε το πρώτο σημαντικό βήμα για την ωρίμανση της νέας διηπειρωτικής διασύνδεσης.
Τα έργα αυτά είναι κομβικής σημασίας γιατί προωθούν την ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης και την απεξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά, με την εξεύρεση νέων προμηθευτών ενέργειας, κάτι που αποτελεί και στόχο του REPower EU.
Και το 2024, οφείλουμε να επιταχύνουμε το πέρασμα στην εποχή της καθαρής ενέργειας. Γιατί πρέπει να γίνει σαφές σε όλους ότι ο δρόμος της πράσινης μετάβασης, ίσως να μην είναι εύκολος, είναι όμως μονόδρομος.
_____
Ο Μάνος Μανουσάκης είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ.
Το άρθρο περιλαμβάνεται στον τόμο GREEK ENERGY 2024 που εξέδωσε για 13η χρονιά το επιτελείο του energypress.
