του Μάνου Μανουσάκη
Η δημοσίευση του φετινού «Greek Energy” συμπίπτει με τα
πρώτα γενέθλια του ΑΔΜΗΕ υπό το νέο του καθεστώς, δηλαδή ως ανεξάρτητου
Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας υπό τον έλεγχο του Δημοσίου,
με την State Grid Corporation of China ως στρατηγικό επενδυτή και
εισηγμένου στο Χρηματιστήριο μέσω της Συγγενούς Εταιρείας ΑΔΜΗΕ
Συμμετοχών. Αποτελεί συνεπώς ευκαιρία αφενός για έναν σύντομο απολογισμό
των πεπραγμένων του πρώτου χρόνου λειτουργίας του νέου ΑΔΜΗΕ, αφετέρου
για την παρουσίαση των προκλήσεων του μέλλοντος.
Με το που ανέλαβε καθήκοντα στο τέλος Ιουνίου του 2017, η νέα Διοίκηση έθεσε
ως προτεραιότητες:
Πρώτον, την επιτάχυνση των νησιωτικών διασυνδέσεων που
δεσπόζουν στο επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ για τα επόμενα έτη και οι
οποίες θα οδηγήσουν σε μεγάλη μείωση των ΥΚΩ για τους καταναλωτές όλης
της χώρας, φθηνότερη και πιο αξιόπιστη ηλεκτροδότηση για τα νησιά καθώς
και δυνατότητα αξιοποίησης του δυναμικού ΑΠΕ που διαθέτουν.
Δεύτερον, την αναδιάρθρωση της εταιρίας σε όλα τα επίπεδα
ώστε να αποτελέσει πρότυπο για το πώς μια εταιρεία υπό δημόσιο έλεγχο
μπορεί να εκσυγχρονιστεί και να λειτουργεί αποδοτικά.
Στρατηγική επιδίωξη της εταιρίας είναι να διατηρήσει τον
ηγετικό της ρόλο στη Μεταφορά Ενέργειας στο νέο ενεργειακό τοπίο που
έχει ως βασικά στοιχεία την αυξημένη διείσδυση ΑΠΕ, την
«απανθρακοποίηση» της ηλεκτροπαραγωγής και την μετάβαση στο νέο μοντέλο
χονδρεμπορικής αγοράς ενέργειας (target model) που συνδέεται άμεσα με
την επικείμενη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
Στο σκέλος της επιτάχυνσης των μεγάλων διασυνδέσεων (ιδίως
των νησιωτικών) στις οποίες θα στηριχθεί ο σχεδιαζόμενος διπλασιασμός
της Ρυθμιζόμενης Περιουσιακής Βάσης του Διαχειριστή εντός της επόμενης
δεκαετίας, ο ΑΔΜΗΕ έδωσε απτό δείγμα γραφής με την ταχύτατη ολοκλήρωση
της Α’ Φάσης της Διασύνδεσης των Κυκλάδων που αποτελεί το μεγαλύτερη
επίτευγμα του δωδεκαμήνου. Παραλάβαμε τον περασμένο Ιούνιο ένα έργο που
είχε βαλτώσει. Μέσα σε επτά μήνες ξεκίνησε η δοκιμαστική ηλέκτριση και
τον περασμένο Φεβρουάριο ξεκίνησε η πλήρης λειτουργία της διασύνδεσης
που συνέδεσε στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας τη Σύρο,
την Πάρο, την Αντίπαρο, το Κουφονήσι, την Ηρακλειά, την Ιο, τη Σίκινο
και τη Φολέγανδρο. Στις αρχές Μαϊου στο «κλαμπ» των διασυνδεδεμένων
νησιών προστέθηκε και η Μύκονος.
Στο σκέλος της αποδοτικότερης λειτουργίας της εταιρείας,
ανελήφθησαν σημαντικές δράσεις σε δυο άξονες: Όσον αφορά στην ενίσχυση
του χρηματοοικονομικού προφίλ, η διοίκηση δρομολόγησε πρωτοβουλίες για
καλύτερη αξιοποίηση των ταμειακών διαθεσίμων του ΑΔΜΗΕ (που αναμένεται
να οδηγήσουν σε αύξηση των χρηματοοικονομικών εσόδων κατά 7 εκατ. ευρώ
στη φετινή χρήση), αλλά και για βελτίωση της διάρθρωσης του δανειακού
της χαρτοφυλακίου: Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η σύναψη δανειακής
σύμβασης ύψους 199 εκατ. ευρώ με τις κινεζικές τράπεζες Bank of China
και ICBC με εξαιρετικά ανταγωνιστικό επιτόκιο (που δίνει ξεκάθαρο σήμα
για τους όρους του μελλοντικού δανεισμού της εταιρείας) αλλά και η
επαναδιαπραγμάτευση των όρων υφιστάμενου κοινοπρακτικού δανείου με
ελληνικές τράπεζες ώστε να επιμηκυνθούν οι διάρκειες αποπληρωμής και να
μειωθούν τα επιτόκια.
Την ίδια στιγμή, η εταιρεία προχώρησε σε οργανωτική
αναδιάρθρωση και σε πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου με στόχο την καλύτερη
αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού της: Το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου,
στο οποίο συμμετείχαν 136 άτομα με ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, θα
οδηγήσει σε μείωση του ετήσιου μισθολογικού κόστους κατά 8,5 εκατ. ευρώ
περίπου ετησίως από το 2019 κι εφεξής. Επιπροσθέτως, ανοίγει την πόρτα
για ανανέωση του ανθρωπίνου δυναμικού, η οποία είναι απολύτως
απαραίτητη.
Με τις κινήσεις αυτές, μπαίνουν τα θεμέλια για τη
δημιουργία ενός σύγχρονου και ανταγωνιστικού Διαχειριστή Μεταφοράς,
ικανού να διαχειριστεί τις προκλήσεις της τρέχουσας ρυθμιστικής περιόδου
2018-2021, αρχής γενομένης από την μείωση του λεγόμενου WACC, δηλαδή
του ρυθμιζόμενου ποσοστού κέρδους της εταιρείας, σε σχέση με την
προηγούμενη ρυθμιστική περίοδο. Βασικό «αντίδοτο» για τη μείωση του
WACC είναι η ταχεία υλοποίηση των επενδύσεων που οδηγούν στην αύξηση της
Περιουσιακής Βάσης επί της οποίας υπολογίζεται το έσοδο, αλλά και η
βέλτιστη αξιοποίηση των παγίων του Διαχειριστή (που τέθηκε στο επίκεντρο
του νέου οργανωτικού μοντέλου με τη δημιουργία Διεύθυνσης Διαχείρισης
Παγίων) μέσω και της εφαρμογής μακρόπνοου προγράμματος εκσυγχρονισμού
παγίων. Πρόκειται μάλιστα για ένα από τα πεδία –σε συνδυασμό με ένα ευρύ
πλέγμα πρωτοβουλιών για την ψηφιοποίηση του Διαχειριστή- όπου γίνονται
ήδη ορατές οι συνέργειες από την στρατηγική συνεργασία με την SGCC, η
οποία μεταλαμπαδεύει την υψηλή της τεχνογνωσία.
Προτεραιότητα του ΑΔΜΗΕ, όπως προαναφέρθηκε, είναι η
υλοποίηση των νησιωτικών διασυνδέσεων. Η διασύνδεση των Κυκλάδων
βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, καθώς η Β’ Φάση (που θα κλείσει τον βρόχο
μεταξύ Πάρου, Νάξου και Μυκόνου) βρίσκεται εντός τροχιάς για να
ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2019, ενώ η Γ’ Φάση (με την πόντιση
δεύτερου υποβρυχίου καλωδίου μεταξύ Λαυρίου και Σύρου) επισπεύσθηκε κατά
δυο χρόνια, δηλαδή για το 2020 (από 2022 που προέβλεπε το αρχικό
χρονοδιάγραμμα). Στο νέο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης για την περίοδο
2018-2027 εντάχθηκε και η Δ’ Φάση της Διασύνδεσης των Κυκλάδων (που
περιλαμβάνει τη Σέριφο, την Μήλο και τη Σαντορίνη), με ορίζοντα
ολοκλήρωσης τη διετία 2023-2024.
Στη γραμμή αφετηρίας έχει εισέλθει η «μικρή» διασύνδεση
Κρήτης-Πελοποννήσου ενώ σε προχωρημένο στάδιο βρίσκονται οι
προπαρασκευαστικές εργασίες για τη «μεγάλη» διασύνδεση Κρήτης-Αττικής. Ο
ΑΔΜΗΕ, τέλος, άνοιξε πρόσφατα τον κύκλο μιας ακόμα εμβληματικής
διασύνδεσης, αυτής των Δωδεκανήσων, καταθέτοντας στο Ρυθμιστή την
εισήγησή του για το προτεινόμενο σχήμα.
Η αναφορά στις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο
Διαχειριστής για τα επόμενα χρόνια δεν θα ήταν πλήρης εάν δεν
περιλάμβανε τις διασυνοριακές διασυνδέσεις που επιτρέπουν αυξημένη
διείσδυση ΑΠΕ και αμβλύνουν τις διαφορές και τη μεταβλητότητα των τιμών
στις χώρες της ΕΕ μέσω της αύξησης του ανταγωνισμού λόγω της ενίσχυσης
του διασυνοριακού εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας.
Τόσο οι διασυνοριακές διασυνδέσεις όσο και το μοντέλο
στόχος (target model) αποτελούν βασικά εργαλεία για την ενοποίηση των
αγορών ενέργειας των χωρών της Ευρώπης. Στο πλαίσιο του μοντέλου στόχου,
ο ΑΔΜΗΕ θα διαχειρίζεται την Αγορά Εξισορρόπησης (Balancing Market) που
αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της σύζευξης των αγορών (market coupling)
και διασφαλίζει ότι η προσφορά ηλεκτρικής ενέργειας ισούται με τη
ζήτηση, κοντά και εντός πραγματικού χρόνου, εξασφαλίζοντας παράλληλα την
ασφάλεια εφοδιασμού με το ελάχιστο κόστος.
Η συνεισφορά όμως του ΑΔΜΗΕ στην υλοποίηση του μοντέλου
στόχου δεν περιορίζεται στην αγορά εξισορρόπησης, καθώς ο Διαχειριστής
εμπλέκεται ενεργά στους υπολογισμούς δυναμικότητας και στην κατανομή των
μακροχρόνιων δικαιωμάτων δυναμικότητας. Επίσης επεκτείνεται μέσω της
συμμετοχής του Διαχειριστή με ποσοστό 20% στο Ελληνικό Χρηματιστήριο
Ενέργειας, το οποίο θα διαχειρίζεται την Αγορά Επόμενης Ημέρας, την
Ενδοημερήσια Αγορά, αλλά και την Ενεργειακή Χρηματοπιστωτική Αγορά. Με
αυτόν τον τρόπο, ο ΑΔΜΗΕ αναδεικνύεται σε κεντρικό πυλώνα στην
προσπάθεια δημιουργίας μίας κοινής Ευρωπαϊκής Αγοράς, με αυξημένα οφέλη
τα οποία καρπώνονται όχι μόνο οι συμμετέχοντες της αγοράς, αλλά και όλοι
οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Ενα χρόνο μετά τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό, οι αλλαγές στον
τρόπο λειτουργίας και τη φιλοσοφία του ΑΔΜΗΕ είναι ήδη εμφανείς. Τα
αποτελέσματα του μετασχηματισμού θα γίνουν ακόμα πιο αισθητά τα επόμενα
χρόνια, καθώς η εταιρεία φιλοδοξεί να προσφέρει ένα αντιπαράδειγμα για
έναν ισχυρό, ευέλικτο και σύγχρονο ρόλο των δημόσιων επιχειρήσεων και να
αναδειχθεί σε εργαλείο ανάπτυξης, ενισχύοντας παράλληλα τον
γεωστρατηγικό της ρόλο.
---------------
*Ο κ. Μάνος Μανουσάκης είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ
Το άρθρο περιλαμβάνεται στον τόμο GREEK ENERGY 2018 που εκδίδει για 7η χρονιά το επιτελείο του energypress
