από το ardin-rixi.gr
Ήρθανε δίπλα από το σπίτι κατσούλαιοι εργάτες για να μεταφέρουν μερικά μέτρα πιο πέρα ένα ξύλινο της ΔΕΗ. Βγήκαμε να δούμε καθώς βαράνε με το λοστάρι για να σκάψουν τον βαθύ λάκκο. Όλοι τους μουστακαλήδες, γεροδεμένοι και φωνακλάδες. Ο δυνατότερος κρατούσε το λοστάρι και το βαρούσε με δύναμη στον στενό λάκκο βγάζοντας ταυτόχρονα μία κοφτή δυνατή φωνή «χα» και ένας άλλος με ένα γυριστό φτυάρι έβγαζε έξω το χώμα. Ύστερα όλοι μαζί τραβώντας με σχοινιά και φωνάζοντας «ε ωπ» έστησαν όρθιο τον στύλο μέσα στον λάκκο και πάτησαν τα χώματα γύρω-γύρω για να σταθεροποιηθεί.
Βγήκαμε και τους κοιτάζαμε.
- Γεια σου Γιώργη. Τι χαμπάρια; Έκανες καλό κρασί φέτο;
- Διαμάντι. Άμα τελειώσετε ελάτε να σας κεράσω. Έχω και μεζέ.
- Το ξέρουμε ότι είσαι νοικοτσύρης. Ένα ποτήρι κρασί και ένα νερό γιατί έχουμε να πάμε τσι’ αλλού.
Ο πατέρας μου, αν και πότης και ζόρικος, δεν τους είχε σε μεγάλη εκτίμηση τους Κατσουλαίους. Ο νους τους είναι στο κρασί έλεγε και δεν νοιάζονται να γίνουν μαστόροι, εργάτες θα μείνουν για πάντα.
Εγώ δεν τα έβρισκα καθόλου αρνητικά αυτά. Από πολύ μικρός μου άρεσε πολύ να ακούω τα τραγούδια, ειδικά τα κλέφτικα. Άλλωστε ο καλύτερος φίλος του παππού του Στέργιου ήταν ο επονομαζόμενος Μπαλαφάρας από την Κατσουλιά και ας είχανε διαφορές στον χαρακτήρα. Ο Μπαλαφάρας είχε 12 παιδιά και πάντα όπου βρισκότανε το καταλάβαινες από τις φωνές του, ενώ ο παππούς ήταν πιο συντηρητικός και συγκρατημένος. Τα βρίσκανε όμως στο κρασί και στο τραγούδι.
Έτσι είναι οι Κατσούλαιοι. Δουλευταράδες και γλεντζέδες[1].
Γιατί το πραγματικό γλέντι πάει με την δουλειά. Το χωριό τους, η Κατσουλιά που σήμερα λέγεται Περδικονέρι, είναι ένα ορεινό χωριό στη Γορτυνία σε έναν τόπο με πέτρες, κοντά στο κάστρο της Άκοβας. Αυτοί στήσανε όλες τις κολώνες της ΔΕΗ στην Πελοπόννησο αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Όλες με λιθαροκασμά και λοστάρι, την εποχή που δεν υπήρχαν ακόμα κομπρεσέρ και μηχανήματα για πασσαλόμπηξη, και όλα γίνονταν με το χέρι.
Αυτό το δίκτυο έχει γίνει με πολύ κόπο. Στην ρίζα κάθε κολώνας έχει στάξει πολύ ιδρώτας. Ο ελληνικός λαός περίμενε τον εξηλεκτρισμό που έφτασε αργά στα ορεινά χωριά. Μόλις το 1966 έφτασε στην Κοτσουλιά και στο χωριό μου. Μέχρι τότε είχαμε τις λάμπες πετρελαίου. Μια από τις πρώτες μου αναμνήσεις είναι να γυρίζω τον διακόπτη αναβοσβήνοντας το φως που μόλις είχε φτάσει στο σπίτι.
Έτσι οι κατσουλαίοι μου φαινόταν κάτι σαν ήρωες της νέας εποχής. Μπορεί να θαυμάζω τον Έντισον και τον Τέσλα, αλλά εξίσου θαυμάζω και τους κατσουλαίους που … μας φέρανε τον ηλεκτρισμό. Όπως θαυμάζω και τους εναερίτες που με τους ειδικούς γάντζους στα πόδια σκαρφαλώνουν στους ξύλινους στύλους της ΔΕΗ, του ΔΕΔΔΗΕ[2] πλέον, για να κάνουν τις επισκευές στα καλώδια.
Βρισκόμαστε σε μία εποχή που θεωρούμε αυτονόητη την ύπαρξη των δικτύων. Απαιτήθηκε όμως πολύς κόπος και χρήμα από τον ελληνικό λαό για να γίνουν αυτά. Γι αυτό τα παλιά δίκτυα με τους ξύλινους, εμποτισμένους με πίσσα, στύλους στην ελληνική επαρχία μου φαντάζουν ιερά.
Σήμερα μας εντυπωσιάζει κυρίως η τεράστια αίθουσα του ΑΔΜΗΕ που με πολλές οθόνες και κουμπιά έχει την εποπτεία όλου του δικτύου στην Ελλάδα. Βλέποντας τις οθόνες νομίζουμε ότι το δίκτυο του ρεύματος είναι κάτι άυλο, καθώς θεωρούμε, ασυνείδητα, ότι βρισκόμαστε σε μία μεταβιομηχανική ψηφιακή εποχή και ότι πλέον οι κατασκευές και οι υποδομές δεν έχουν σημασία.
Έτσι τα δίκτυα μπορούν να πωλούνται, να αλλάζουν χέρια στο χρηματιστήριο, σαν κάτι εικονικό. Γιατί αυτό που έχει σήμερα σημασία δεν είναι το τι επιτελεί, αλλά η οικονομική του αξία. Η λογική του γιάπη έχει περάσει σε όλη την κοινωνία και αντιμετωπίζουμε τα πάντα με βάση την χρηματιστηριακή τους αξία.
Ξεχνάμε ότι για την τοποθέτηση και την λειτουργία των δικτύων χρειάστηκαν να δουλέψουν για πολλά χρόνια εργάτες, σε όλη την έκταση του κράτους και δαπανήθηκαν πολλά χρήματα από τους φόρους του ελληνικού λαού, μέσω της Δημόσιας Εταιρεία Ηλεκτρισμού.
Σήμερα σχεδιάζεται η μερική ιδιωτικοποίηση του εισηγμένου στο χρηματιστήριο του ΔΕΔΔΗΕ[3], όπως είχε ξεκινήσει και με τον ΟΤΕ[4] για να περάσει τελικά, μετά από μια σειρά ιδιωτικοποιήσεων, στον έλεγχο της Siemens. Οι τηλεπικοινωνίες ιδιωτικοποιήθηκαν εντελώς.
Το δίκτυο της ενέργειας όμως είναι πολύ πιο βασικό για την κοινωνία και καθοριστικό για την οικονομία της χώρας και δεν μπορεί παρά να είναι ένα, ενιαίο, και σωστά ρυθμισμένο για να λειτουργεί σωστά. Δυστυχώς ο ιδρώτας των ανθρώπων που δούλεψαν για να το φτιάξουν έχει ξεχαστεί.
Δημήτρης Γ. Μπούσμπουρας
[1] Πολλοί αντιμετωπίζουν τους κατσουλαίους σαν καθυστερημένους χωριάτες και χαρακτηριστικό δείγμα των «άξεστων χειρωνακτών». Στην πραγματικότητα όμως αυτοί κρατάνε ένα πολύ υψηλό επίπεδο πολιτισμού. Στο χωριό τους θα ακούσεις ακόμα τα κλέφτικα δημοτικά τραγούδια και πολλά ακόμα διονυσιακά, ερωτικά και γλεντζέδικα. Εκεί άλλωστε έχει γίνει ειδική έρευνα για το δημοτικό τραγούδι και υπάρχουν πολλές δημοσιεύσεις, του βραβευμένου από την Ακαδημία Αθηνών μουσικολόγου Δ. Κυριακόπουλου, στα «Πελοποννησιακά» της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών.
[2] Το 2000 συστάθηκε ο ΔΕΣΜΗΕ που ανέλαβε αυτόνομα από την ΔΕΗ την λειτουργία, την εκμετάλλευση, την διασφάλιση της συντήρησης και την μέριμνα για την ανάπτυξη του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η ΔΕΗ περιορίστηκε μόνο στην παραγωγή και στην διάθεση στους τοπικούς καταναλωτές, όπου αναγκάστηκε επίσης να παραχωρήσει τμήμα της αγοράς σε ιδιώτες. Ο ΔΕΣΜΗΕ στην συνέχεια μετονομάστηκε σε ΛΑΓΗΕ και μετά σε ΔΑΔΕΕΠ που ανέλαβε άλλο αντικείμενο, την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και συμπαραγωγή. Σήμερα το δίκτυο μέσης και χαμηλής τάσης έχει περάσει στον ΔΕΔΔΗΕ ενώ η υψηλή τάση και η διαχείριση του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας έχει περάσει στον ΑΔΜΗΕ, εταιρεία επίσης εισηγμένη στο χρηματιστήριο με ποσοστό 51,12% του ελληνικού δημοσίου.
[3] Σύμφωνα με την σελίδα του ΔΕΔΔΗΕ : «είναι κατά 100% θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ Α.Ε., ωστόσο είναι ανεξάρτητη λειτουργικά και διοικητικά, τηρώντας όλες τις απαιτήσεις ανεξαρτησίας που ενσωματώνονται στο νομικό πλαίσιο».
[4] Ένα σύντομο ιστορικό του ΟΤΕ βρίσκεται εδώ: https://koutsomili.wordpress.com/2018/03/18/%ce%bf%cf%84%ce%b5-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b3%ce%b5%cf%81%ce%bc%ce%b1%ce%bd%ce%bf%ce%af/
