Στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων πέντε μηνών υποχώρησαν την περασμένη εβδομάδα οι τιμές του άνθρακα στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ, δεχόμενες πιέσεις από τη μειωμένη ζήτηση λόγω της χαμηλότερης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και των αδύναμων μακροοικονομικών μεγεθών.
Η σημαντική αυτή πτώση στις τιμές από το υψηλό των 100 και πλέον ευρώ/mtCO2e , που καταγράφηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, δημιουργεί συγκρατημένη αισιοδοξία για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας ενόψει του χειμώνα.
Ωστόσο, αρκετοί traders και αναλυτές εκτιμούν ότι οι τιμές ρύπων θα ανακάμψουν τον Νοέμβριο, καθώς η εποχική ζήτηση πιθανότατα θα ανακάμψει, υποβοηθούμενη από την πτώση των προμηθειών σε δημοπρασίες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ICE τα ευρωπαϊκά δικαιώματα για τον Δεκέμβριο ήταν σε πτωτική τάση την περασμένη εβδομάδα και διαπραγματεύονταν στα 79,49 ευρώ/mtCO2e , μειωμένα από τα 80,94 Eur/mtCO2e που καταγράφηκαν στις 20 Οκτωβρίου.
Όπως υπογραμμίζει, η Platts, μέλος της S&P Global Commodity Insights, η αγορά κατακλύζεται από πτωτικά θεμελιώδη μεγέθη και αδύναμα τεχνικά σήματα όλο τον μήνα, παρά την αύξηση των ευρωπαϊκών τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, υποβοηθούμενη από γεωπολιτικούς κινδύνους.
O ρόλος των ΑΠΕ
Σχεδόν όλες οι εκτιμήσεις του κλάδου αναμένουν απότομη πτώση των εκπομπών στην ΕΕ το 2023, υποβοηθούμενη από την αναζωπύρωση της ηλιακής και αιολικής παραγωγής μαζί με την εύθραυστη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας.
Όμως, καθώς ο όγκος των δημοπρασιών αναμένεται να μειωθεί απότομα τον Νοέμβριο σε σύγκριση με τους προηγούμενους μήνες, η τάση θα μπορούσε να αλλάξει, έστω και σταδιακά.
«Κοιτάζοντας το μέλλον, υπάρχει μια ανοδική προσδοκία ότι οι τιμές των EUA θα αυξηθούν λόγω των περιορισμών προσφοράς και της αυξημένης ζήτησης θερμότητας καθώς πλησιάζουμε τους χειμερινούς μήνες», ανέφεραν οι αναλυτές της S&P Global σε πρόσφατο σημείωμα. «Αναμένουμε ότι οι τιμές θα κυμανθούν γύρω σε ένα εύρος από €80/mtC02e έως €90/mtC02e».
Η γεωπολιτική στο παιχνίδι
Δεν είναι λίγοι επίσης, εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι τιμές θα μπορούσαν να επιβαρυνθούν και από την κλιμακούμενη ένταση στη Μέση Ανατολή.
«Μια κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ του Ισραήλ και της Γάζας θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης που θα εξισορροπήσει αυτή την πτωτική δυναμική, διαταράσσοντας πιθανώς τις πρόσθετες επερχόμενες περιφερειακές προμήθειες φυσικού αερίου στην ΕΕ», ανέφερε στο Platts, ένας trader από τις Βρυξέλλες: «Οι συνέπειες τέτοιων γεγονότων στην αγορά άνθρακα θα μπορούσαν γρήγορα να οδηγήσουν σε μια ξαφνική ανοδική δυναμική για τα EUAS».
Παράλληλα, μπορεί τα βραχυπρόθεσμα θεμελιώδη στοιχεία να φαίνονται αδύναμα, αλλά ο κίνδυνος διακοπής του εφοδιασμού στις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ορατός.
Σημειώνεται ότι εν μέσω σταθερής προσφοράς και ήπιου καιρού, οι ευρωπαϊκές τιμές spot φυσικού αερίου έκλεισαν την περασμένη εβδομάδα οριακά πτωτικά.
Οι αναλυτές της S&P Global αναμένουν ότι οι τιμές θα κυμανθούν κατά μέσο όρο στα 86,4 ευρώ/mtCO2e και στα 90,30 ευρώ/mtCO2e τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, αντίστοιχα.
Κερδοφόρα αγορά
Σύμφωνα με έκθεση του Bloomberg New Energy Finance (BNEF) η συνολική αξία των μεγάλων αγορών άνθρακα συμμόρφωσης αναμένεται να ξεπεράσει τα 800 δισεκατομμύρια δολάρια το τρέχον έτος, καταγράφοντας αύξηση 5% σε ετήσια βάση παρά την πτώση του όγκου εμπορίου εν μέσω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η ανάπτυξη αντανακλά την αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων από μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη μόχλευση των αγορών άνθρακα, οι οποίες έχουν μετριαστεί από ανησυχίες σχετικά με την οικονομική προσιτότητα και την ασφάλεια της ενέργειας.
Τι είναι όμως οι αγορές άνθρακα και πώς λειτουργούν;
Οι αγορές άνθρακα είναι συστήματα εμπορίας στα οποία πωλούνται και αγοράζονται πιστώσεις άνθρακα. Εταιρείες ή ιδιώτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις αγορές άνθρακα για να αντισταθμίσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου αγοράζοντας πιστώσεις άνθρακα από οντότητες που αφαιρούν ή μειώνουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.
Η ιστορία των δικαιωμάτων ρύπων
Το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής καθώς και το βασικό της εργαλείο για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με οικονομικά αποδοτικό τρόπο.
Σε Κοινοτικό επίπεδο η εμπορία εκπομπών ξεκίνησε το 2005 με βάση το κοινοτικό ΣΕΔΕ αερίων θερμοκηπίου.
Είναι η πρώτη αγορά ανθρακούχων εκπομπών παγκοσμίως και παραμένει έως και σήμερα η μεγαλύτερη. Λειτουργεί και στις 28 χώρες της Ε.Ε., καθώς και στην Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία.
Το ΣΕΔΕ θέτει ανώτατο όριο στις ποσότητες CO2 που μπορούν να εκπέμπουν η βιομηχανία και οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ο συνολικός όγκος των επιτρεπόμενων εκπομπών διανέμεται σε εταιρίες με τη μορφή δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπών CO2, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν και αντικείμενο συναλλαγής.
Παγκόσμια τιμή
Προ ημερών η Γενική Διευθύντρια του ΠΟΕ, Ngozi Okonjo-Iweala, ανακοίνωσε ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου προχωρεί στη σύσταση ομάδας εργασίας για τη δημιουργία μιας μεθοδολογίας που θα βοηθήσει στον καθορισμό των παγκόσμιων τιμών εκπομπών άνθρακα, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα σχέδια για φορολόγηση των εισαγωγών με βάση τις εκπομπές άνθρακα δεν θα τιμωρούν άδικα τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η κ. Okonjo-Iweala είπε ότι είναι σημαντικό να υπάρξει μια παγκόσμια τιμή άνθρακα για να μπορέσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες να συνεχίσουν να είναι ανταγωνιστικές, καθώς η Ευρώπη θεσπίζει φόρους επί των εισαγωγών, με βάση τις εκπομπές ρύπων ορισμένων αγαθών, στο πλαίσιο των προσπαθειών για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
Ορισμένα μέλη του ΠΟΕ, πρόσθεσε, θεωρούν τον φόρο ως προστατευτικό μέτρο, ενώ άλλα κράτη δεν έχουν τα εργαλεία για να καθορίσουν την τιμή άνθρακα στις εξαγωγές τους.
Διαφορετικά συστήματα
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, υπάρχουν 73 συστήματα τιμολόγησης του άνθρακα σε όλο τον κόσμο, που καλύπτουν το 23% των παγκόσμιων εκπομπών. Αυτό είναι υψηλότερο σε σχέση με το μόλις 7% πριν από μια δεκαετία. Ο απολογισμός της τράπεζας περιλαμβάνει τόσο συστήματα εμπορίας εκπομπών ρύπων, όπου οι ρυπαίνοντες μπορούν να εμπορεύονται άδειες σε μια αγορά όσο και φόρους άνθρακα, όπου η κυβέρνηση ορίζει απευθείας μια τιμή. Το μεγαλύτερο πρόγραμμα βρίσκεται στην Κίνα και ξεκίνησε το 2021. Καλύπτει την ενεργειακή βιομηχανία της χώρας και συνεπώς το 9% των παγκόσμιων εκπομπών. Ακόμη και στην Αμερική, η οποία έχει ανοσία στη γοητεία της τιμολόγησης του άνθρακα σε ομοσπονδιακό επίπεδο, ένας αυξανόμενος αριθμός πολιτειών καθορίζει τις δικές του τιμές.
Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι οι φόροι άνθρακα και τα συστήματα εμπορίας εκπομπών θα φέρουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια έσοδα σε κυβερνήσεις το 2023.
