Σε σχετική ανακοίνωση της Αρχής αναφέρεται ότι «ο Μηχανισμός Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους (ΜΑΜΚ), όπως περιγράφεται στο Άρθρο 159 του ΚΔΣ και εξειδικεύεται στο Εγχειρίδιο του ΚΔΣ, επιτρέπει την ανάκτηση του μεταβλητού κόστους των μονάδων παραγωγής σε περίπτωση που αυτή δεν είναι εφικτή από τις πιστώσεις του ΗΕΠ και της Εκκαθάρισης Αποκλίσεων εντός..
δεδομένης χρονικής περιόδου (Περιόδου Κάλυψης), η οποία είχε προσδιοριστεί ως η Ημέρα Κατανομής. Η εισαγωγή του Μηχανισμού τον Μάιο του 2008 αποτύπωσε μια διαχρονική, και όχι συγκυριακή, ανάγκη, η οποία απορρέει από την τεχνική πολυπλοκότητα που διέπει την επίλυση του ΗΕΠ, εξαιτίας της οποίας η ΟΤΣ δεν αποτυπώνει απαραίτητα την προσφορά της ακριβότερης μονάδας που κατανέμεται, αλλά μπορεί να υπολείπεται σημαντικά από αυτήν. Ειδικότερα, η συν-βελτιστοποίηση των αγορών ενέργειας και εφεδρείας, η ενσωμάτωση τεχνικών περιορισμών της λειτουργίας των μονάδων (όπως το ελάχιστο επίπεδο παραγωγής, ο ρυθμός ανόδου, ο ελάχιστος χρόνος λειτουργίας και κράτησης) και τεχνικών περιορισμών του Συστήματος, καθώς η ανάγκη ευστάθειας του Συστήματος λόγω των περιορισμών του Δικτύου στον πραγματικό χρόνο, δύνανται να δημιουργήσουν συνθήκες κατά τις οποίες καθίσταται απαραίτητη η λειτουργία μονάδων χωρίς ωστόσο τα επίπεδα των τιμών που προκύπτουν (ΟΤΣ και ΟΤΑ) να διασφαλίζουν συνδυαστικά την ανάκτηση του μεταβλητού τους κόστους.
Εν γένει, η αρχή που διέπει τον εν λόγω Μηχανισμό είναι θεμελιώδους σημασίας για την ασφάλεια εφοδιασμού, καθώς είναι εύλογο ότι μια μονάδα παραγωγής, η οποία θα λάβει εντολή κατανομής από τον Διαχειριστή για να εγχύσει ενέργεια στο Σύστημα, δεν αναμένει ότι θα υποστεί οικονομική απώλεια. Αν ετίθετο τέτοιο ενδεχόμενο, θα μπορούσε, θεωρητικά, να αποτελέσει σημείο τριβής για την πλήρη συμμετοχή των μονάδων στην αντιμετώπιση των τεχνικών προκλήσεων που θέτει η συνεχής εξισορρόπηση από τον Διαχειριστή μεταξύ παραγωγής και στοχαστικής κατανάλωσης με τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά αξιοπιστίας και ποιότητας. Υπό το πρίσμα του ανταγωνισμού, το ζήτημα είναι ιδιαιτέρως σοβαρό, καθώς σε ένα πλαίσιο ισχυρών δομικών ασυμμετριών, όπου ένας μόνο παραγωγός έχει τη δυνατότητα διαχείρισης ή μετακύλισης συνιστωσών κόστους σε όλο το φάσμα της αλυσίδας, η απουσία του Mηχανισμού θα μπορούσε να προκαλέσει τον εκτοπισμό μη καθετοποιημένων παραγωγών.
Το παραπάνω σκεπτικό αιτιολογεί την εκτεταμένη εφαρμογή της αρχής της ανάκτησης μεταβλητού κόστους στις διεθνείς αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, με τρόπο που διαφοροποιείται ανάλογα με το μοντέλο σχεδιασμού της αγοράς. Ειδικότερα, σε αγορές οργανωμένες ως κοινοπραξία ισχύος, όπως η ελληνική αγορά, έχουν θεσπιστεί διακριτοί μηχανισμοί αποζημίωσης είτε του μεταβλητού κόστους είτε των προσφορών των παραγωγών, με διάφορες παραλλαγές αλλά κοινό στόχο. Τα παραδείγματα εφαρμογής περιλαμβάνουν την Ιρλανδία (τη μόνη Ευρωπαϊκή αγορά που συνιστά κοινοπραξίας ισχύος) καθώς και αγορές των ΗΠΑ (CAISO, NYISO, ERCOT, MidWest ISO, New England ISO, PJM). Επισημαίνεται επίσης ότι ανάλογη αρχή ανάκτησης διέπει και τις χρηματιστηριακές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Λόγω της τεχνικής φύσης της επίλυσης των αγορών (μη κυρτό πρόβλημα Μικτού Ακέραιου Γραμμικού Προγραμματισμού), εξακολουθούν να ανακύπτουν και στις εν λόγω αγορές περιπτώσεις παραδόξως αποδεκτών προσφορών, προκαλώντας τιμές εκκαθάρισης που δεν ικανοποιούν τις συνθήκες που υπέβαλαν οι συμμετέχοντες για την αποδοχή των προσφορών τους. Για την αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού, εφαρμόζονται αλγόριθμοι (ευρετικοί επαναληπτικοί / heuristics), με στόχο την απόρριψη των προσφορών αυτών και την αποτροπή οικονομικών απωλειών στους συμμετέχοντες. Τονίζεται ότι η προσέγγιση αυτή έχει υιοθετηθεί τόσα από τα Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια όσο και τον αλγόριθμο Euphemia, ο οποίος θα επιλύει την προ-ημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του ενιαίου μοντέλου (target model).
Στην ελληνική αγορά, η παύση της ισχύος του Μηχανισμού την 30 Ιουνίου 2014 εντάχθηκε στη δέσμη μέτρων που έλαβε η ΡΑΕ με τις Αποφάσεις 338 και 339 του Ιουλίου του 2013, με στόχους, μεταξύ άλλων, τη μείωση του ενεργειακού κόστους και τη σταδιακή άρση στρεβλώσεων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σε ένα πλαίσιο ασφυκτικών οικονομικών συνθηκών, με την κρίση ρευστότητας να διέπει όλη την ενεργειακή αλυσίδα.
Διαπιστώνοντας την εξέλιξη του Μηχανισμού σε μια ισχυρά ορθολογική κατεύθυνση, κατόπιν της κατάργησης άλλων ρυθμιστικών παραμέτρων (και ειδικότερα, του ποσοστού προσαύξησης του ΜΑΜΚ και του κανόνα του 30% κατά την υποβολή προσφορών), και ακριβώς επειδή, οι περιπτώσεις που υπόκεινται στο πεδίο εφαρμογής του Μηχανισμού συνεχίζουν να ανακύπτουν, ενδογενώς, λόγω της τεχνικής φύσης του ΗΕΠ, με τις συνέπειες να εντείνονται λόγω δομικών ασυμμετριών αλλά και της απουσίας αγοράς εξισορρόπησης και ενδο-ημερήσιων αγορών, η ΡΑΕ απέστειλε ήδη από τον Ιούνιο του 2014 ανάλυση-μελέτη επί της εξέλιξης του ΜΑΜΚ και επιλογών αναδιάρθρωσής του τόσο στον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς όσο και στον Λειτουργό της Αγοράς, ζητώντας τις απόψεις τους επί συγκεκριμένων εναλλακτικών προτάσεων. Εν συνεχεία, η ΡΑΕ ζήτησε από τον ΑΔΜΗΕ να εκπονήσει ειδική μελέτη, με θέμα τη διερεύνηση τυχόν επιπτώσεων της κατάργησης του ΜΑΜΚ στη λειτουργία της αγοράς, ενώ παράλληλα κάλεσε όλους τους παραγωγούς να ενημερώνουν μέσω τακτικών ημερησίων αναφορών για τυχόν δυσλειτουργίες που παρουσιάζονται στην πράξη από την κατάργηση του Μηχανισμού.
Επισημαίνεται ότι κατά το τρέχον χρονικό διάστημα, η εφαρμογή του Μηχανισμού ενέχει εξαιρετικά κρίσιμη σημασία, καθώς η όποια αντιστάθμιση απωλειών προέκυπτε από τα ΑΔΙ εντός του 2014 είχε μεταβατικό χαρακτήρα και ο Νέος Μηχανισμός Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί.
Με το Ι-191501/8.1.2015 έγγραφο του, ο Διαχειριστής του Συστήματος υπέβαλε στη ΡΑΕ τεχνική έκθεση αναφορικά με τα αποτελέσματα της κατάργησης του ΜΑΜΚ στη λειτουργία του Συστήματος καθώς και ορισμένες παρατηρήσεις για τη λειτουργία της εγχώριας αγοράς. Η ως άνω έκθεση συνοδεύεται από μελέτη, την οποία ανέθεσε ο ΑΔΜΗΕ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στην οποία διερευνάται η σκοπιμότητα ενός Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους και αξιολογούνται οι εναλλακτικές προτάσεις για την εξέλιξη του ΜΑΜΚ, τις οποίες είχε θέσει η ΡΑΕ στην ανάλυση της.
Έχοντας αξιολογήσει τα αποτελέσματα της αγοράς για ένα αντιπροσωπευτικό χρονικό διάστημα (επτά μηνών) και έχοντας πλέον στη διάθεσή της την τεχνική μελέτη του ΑΔΜΗΕ αλλά και το σύνολο των αναφορών που υπέβαλαν οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας επί δυσλειτουργιών της αγοράς κατόπιν της κατάργησης του ΜΑΜΚ, η ΡΑΕ θέτει σήμερα σε δημόσια διαβούλευση τις ακόλουθες εναλλακτικές προτάσεις για την εξέλιξη του ΜΑΜΚ, και ειδικότερα:
- Εστιασμένη Εφαρμογή του ΜΑΜΚ μόνο σε Εξειδικευμένες Περιπτώσεις
- Μετάβαση σε Μηχανισμό Κάλυψης Προσφορών (Bid-recovery)
- Μετάβαση σε Υβριδικό Μηχανισμό Κάλυψης με Αναγωγή του Σημείου Λειτουργίας
- Επαναφορά του ΜΑΜΚ, με τη μορφή που ίσχυε προ της κατάργησής του (30.6.2014)
Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλλουν τις απόψεις τους με ηλεκτρονική επιστολή στη διεύθυνση elecmarket@rae.gr, αναγράφοντας ως θέμα «Διαβούλευση για το Μηχανισμό Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους», έως τις 16.3.2015. Μετά τη λήξη της διαβούλευσης, η ΡΑΕ θα δημοσιοποιήσει τον κατάλογο των συμμετεχόντων καθώς και το περιεχόμενο των επιστολών που υποβλήθηκαν, με εξαίρεση την περίπτωση κατά την οποία ο αποστολέας αιτείται τη μη δημοσιοποίηση των στοιχείων του και/ή των απόψεών του.
--------------
Διαβάστε στα κείμενα που ακολουθούν:
- Ανάλυση της ΡΑΕ που απεστάλη στους θεσμικούς φορείς τον Ιούνιο του 2014
- Τεχνική έκθεση ΑΔΜΗΕ σχετικά με τη διερεύνηση τυχόν επιπτώσεων από την κατάργηση του ΜΑΜΚ
- Συμπληρωματική μελέτη που ανατέθηκε από τον ΑΔΜΗΕ στον Επίκουρο Καθηγητή του ΑΠΘ, Π.Μπίσκα με θέμα «Διερεύνηση της Σκοπιμότητας ενός Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους και Αξιολόγησης Εναλλακτικών Μεθοδολογιών Κάλυψης των Μονάδων Παραγωγής»
