Με «κινούμενη άμμο» μοιάζει η αγορά της προμήθειας ρεύματος, με το σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες, ως συνάρτηση της εισπραξιμότητας από τους καταναλωτές και της πίεσης των υποχρεώσεων προς τους διαχειριστές. Αναφορκά μάλιστα με την καταβολή των ρυθμιζόμενων χρεώσεων προς τους διαχειριστές, η ΡΑΕ δημοσιοποίησε μέσα στον Μάρτη την αναφορά με τις συνεπείς εταιρείες προμήθειας, αυξάνοντας την πίεση προς τους προμηθευτές.
Εκκρεμεί η εισήγηση από τη ρυθμιστική αρχή προς την κυβέρνηση, σχετικά με τα συγκυριακά «υπερκέρδη» των εταιρειών, από τον Οκτώβρη του 2021 μέχρι σήμερα, όπου αναμένεται με βάση τα στοιχεία που θα προκύψουν, για τις εταιρείες που θα παρουσιάσουν υπερκέρδη, αυτά να φορολογηθούν κατά 90%.
Το πρόβλημα ρευστότητας και τα βασικά σενάρια
Με βάση το τοπίο που διαμορφώνεται η κατάσταση παραμένει αβέβαιη στην λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και πλέον τίθεται ζήτημα για την εικόνα που θα παρουσιάζει το προσεχές διάστημα, καθώς η ενεργειακή κρίση που έχει πλήξει την ευρωπαϊκή και την εγχώρια αγορά δε φαίνεται να υποχωρεί σύντομα. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο καθηγητής του ΑΠΘ, Παντελής Μπίσκας, στο συνέδριο Power and Gas Forum του energypress, διαμορφώνονται τρία βασικά σενάρια, σχετικά με τα αποτελέσματα στην αγορά προμήθειας ρεύματος, λαμβάνοντας υπόψη ότι η αγορά δεν λειτουργεί με όρους «Business as Usual», αντίθετα οι συνέπειες της κρίσης, που μεγεθύνονται εξαιτίας του πολέμου, επιβαρύνουν πρόσθετα τη ρευστότητα των προμηθευτών. Τα πιθανά αναφερόμενα σενάρια είναι:
1. Η Βίαιη συρρίκνωση της αγοράς: Μεγάλος όγκος των προμηθευτών βρίσκεται «εκτός», με τους παίκτες που παραμένουν να είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού.
2. Η διαμόρφωση της αγοράς με 10 τουλάχιστον προμηθευτές, που θα ανταγωνίζονται , η αποκαλούμενη «πολυψωμιακή αγορά».
3. Η βίαιη εξίσου προσαρμογή με την ανάδειξη ωστόσο, στην συνέχεια νέων καινοτόμων παικτών που θα αξιοποιήσουν μονάδες ΑΠΕ, επιδιώκοντας διμερή συμβόλαια και θα ξεκινήσουν προμήθεια εξαρχής ή κάποιους που θα βρεθούν στην θέση να προσφέρουν νέα καινοτόμα προϊόντα στην αγορά. Το σενάριο «ακορντεόν» δηλαδή, όπου εμφανίζεται και έχει λειτουργήσει σε κάποιες ξένες αγορές.
Καθοριστικές οι πολιτικές αποφάσεις και ο ρόλος της ρυθμιστικής αρχής
Τα νούμερα είναι ενδεικτικά για την κατάσταση βιωσιμότητας στην αγορά. Χαρακτηριστικά οι συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες για ένα μέσο προμηθευτή, ώστε να μπορεί να αγοράζει την απαιτούμενη ενέργεια και να καλύψει τις εγγυήσεις του, μέχρι να πληρωθεί από τους καταναλωτές, υπολογίζονται στα 60-70 εκατ. ευρώ.
Πρόκειται για εξαιρετικά μεγάλες ανάγκες επομένως, όπου θέτουν επιτακτικά το ερώτημα πώς και πού θα βρεθούν τα ανάλογα κεφάλαια. Αν για παράδειγμα θα προκύψουν ως αποτέλεσμα δανεισμού, όπου όμως θα δημιουργήσει πρόσθετα βάρη και κατά συνέπεια δεν δύναται να λύσει μακροπρόθεσμα το πρόβλημα, ή πάλι αν θα προκύψουν από πρόσθετη επιδότηση. Σε κάθε περίπτωση παραμένει το κύριο ερώτημα: Ποιά θα είναι δηλαδή, η επίπτωση στην αγορά προμήθειας, αν θα μειωθεί δραματικά η συμμετοχή των «ενεργών παικτών» ή αν θα βρεθούμε σε μια ενδιάμεση κατάσταση, σε σχέση με σήμερα.
Αναμφίβολα απαιτούνται δομικές παρεμβάσεις στην αγορά, στη λειτουργία του ανταγωνισμού, στη βελτίωση του target model. Σε κάθε περίπτωση πάντως, κρίσιμο ρόλο οφείλουν να παίξουν οι παρεμβάσεις από πλευράς πολιτικής και ρυθμιστικής ηγεσίας, στη λειτουργία της αγοράς, λαμβάνοντας τις αναγκαίες πρωτοβουλίες, με βάση τα εναλλακτικά σενάρια και την προοπτική που διαμορφώνεται.
