Η προσωρινή διαταγή που εξέδωσε χθες το Πρωτοδικείο Αθήνας για τη ρήτρα αναπροσαρμογής στο πλαίσιο της ομαδικής προσφυγής των καταναλωτικών οργανώσεων ΙΝΚΑ και ΕΚΠΟΙΖΩ, στέλνει ένα σαφές σήμα για την δικαστική συνέχεια.
Αντιλαμβανόμενο τι διακυβεύεται και τις προεκτάσεις που μπορεί να προσλάβει η υπόθεση, το δικαστήριο απέφυγε μια απόφαση που θα καλλιεργούσε προσδοκίες μη εξόφλησης ολόκληρου του λογαριασμού, θα φούντωνε το κίνημα «δεν πληρώνω» και θα δημιουργούσε συστημικό κίνδυνο στην αγορά.
Η προσωρινή διαταγή εξαιρεί από την υποχρέωση καταβολής της ρήτρας, μόνο τις ευάλωτες ομάδες, διευκρινίζοντας ότι μέχρι να τελεσιδικήσει η υπόθεση δεν θα τους κόβεται το ρεύμα. Ούτως ή άλλως όμως άτομα με σοβαρές παθήσεις, νοικοκυριά σε καθεστώς ενεργειακής φτώχειας και ηλικιωμένοι 70 ετών και πάνω, κατά κανόνα δεν αντιμετώπιζαν παρόμοιο κίνδυνο.
Αν και πρόωρο να εξάγει κανείς συμπεράσματα, εντούτοις με την απόφαση απομακρύνονται τα χειρότερα που φοβόταν η αγορά, κάτι που θα συνέβαινε εφόσον το δικαστήριο αποδέχονταν το αίτημα της πλευράς των καταναλωτικών οργανώσεων. Δηλαδή να εξαιρέσει από την υποχρέωση καταβολής της ρήτρας, μέχρι την οριστική εκδίκαση του αιτήματος, όχι μόνο τους ευάλωτους, αλλά το σύνολο των καταναλωτών, έχοντες και μη, απόφαση που θα άνοιγε τους «ασκούς του Αιόλου» αφού θα ενείχε τον κίνδυνο ενός ντόμινο ανεξόφλητων οφειλών.
Το υλικό ούτως ή άλλως υπάρχει. Πέραν των συλλογικών αγωγών του ΙΝΚΑ και της ΕΚΠΟΙΖΩ (έχουν πάρει αναβολή για τις 6 Ιουλίου), οι πρώτες τέσσερις δικαστικές αποφάσεις ανά την επικράτεια που διατάσσουν να μην διακοπεί το ρεύμα ακόμη και αν οι πολίτες δεν καταβάλουν τη ρήτρα αναπροσαρμογής, η στάση πλειάδας δικηγορικών γραφείων, και η αξιωματική αντιπολίτευση, καλλιεργούν ένα κλίμα μη πληρωμών.
Υπό αυτή την έννοια, η προσωρινή διαταγή που εξέδωσε χθες το Πρωτοδικείο λειτουργεί ως ένα φρένο σε παρόμοιες επιδιώξεις. Από εκεί και πέρα, το θέμα θα επιλυθεί οριστικά σε επίπεδο Αρείου Πάγου με την πιλοτική όπως λέγεται, δίκη, (το αίτημα της ΔΕΗ θα εξεταστεί στις 14 Ιουνίου) που αφορά χιλιάδες πολίτες, πολλοί από τους οποίους έχουν ήδη προσφύγει δικαστικά.
Δυνατότητα που έχει ήδη δρομολογηθεί, στηρίζεται σε πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση, με τη ΔΕΗ να επιδιώκει να ξεκαθαρίσει μια και καλή το θέμα, προκειμένου να προλάβει τις δεκάδες νέες ατοιμικές ή ομαδικές αγωγές που ετοιμάζονται, όπως και το σενάριο να βρεθεί αντιμέτωπη με αντιφατικές αποφάσεις, όπου άλλα θα κρίνει το ένα πρωτοδικείο και άλλα το άλλο.
Μαζεμένες και με τόκο οι οφειλές
Εως ότου ο Αρειος Πάγος αποφασίσει για την υπόθεση, καμία αγωγή δεν μπορεί να συζητηθεί, ενώ μετά το γεγονός ότι επιλήφθηκε το ανώτατο δικαστήριο, οι ενδιαφερόμενοι πολίτες δεν πρόκειται να καταθέσουν άλλες προσφυγές, πλην εκείνων που ήδη έχουν κατατεθεί. Το ανώτατο δικαστήριο θα κρίνει μια φορά για όλους το θέμα της νομιμότητας ή μη της ρήτρας.
Σημειωτέον ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής δεν καταργείται. Απλώς αναστέλλεται από την 1η Ιουλίου και για ένα έτος, στην διάρκεια του οποίου θα εφαρμοστεί ο μηχανισμός που έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης, δηλαδή το πλαφόν στην χονδρική του ρεύματος. Από τον Ιούλιο του 2023 και μετά, η ρήτρα θα επανέλθει.
Αν λοιπόν τα δικαστήρια την κρίνουν κάποια στιγμή νόμιμη, τότε οι καταναλωτές που θα εχουν σταματήσει στο μεταξύ να πληρώνουν, θα κληθούν να καταβάλουν τα χρήματα αθροιστικά και με τόκο. Οπως ακριβώς συνέβη πριν το 2015 με την ελέυθερη διέλευση από τα διόδια χιλιάδων οδηγών, τους οποίους έλουσε κρύος ιδρώτας όταν μετά από μερικούς μήνες άρχισαν να παραλαμβάνουν τα φουσκωμένα ραβασάκια.
